زمانی که عملکرد یک وبسایت مورد بررسی قرار می‌گیرد، معیارهای مختلفی برای ارزیابی میزان موفقیت آن وجود دارد. دو مورد از رایج‌ترین این معیارها، نرخ پرش (Bounce Rate) و نرخ تعامل (Engagement Rate) هستند که هرکدام اطلاعات متفاوتی درباره رفتار کاربران ارائه می‌دهند. بانس ریت نشان میدهد چند درصد از کاربران پس از ورود به یک صفحه، بدون انجام هیچ‌گونه تعامل از سایت خارج شده‌اند. در مقابل، نرخ تعامل میزان درگیری کاربران با محتوای سایت را بر اساس فعالیت‌هایی مانند اسکرول، کلیک روی لینک‌ها، تماشای ویدئوها و مدت‌زمان حضور در سایت مشخص میکند.
در گذشته، بانس ریت یکی از معیارهای کلیدی برای تحلیل عملکرد صفحات وب بود، اما با تغییر رویکردهای سئو و ظهور نسخه جدید Google Analytics 4 (GA4)، اهمیت این معیار کاهش یافته و Engagement Rate جایگزین دقیق‌تری برای ارزیابی تعامل کاربران محسوب میشود. در این مقاله، مفهوم Bounce Rate و Engagement Rate بررسی شده، نحوه مشاهده آنها در گوگل آنالیتیکس توضیح داده میشود و روش‌هایی برای بهبود نرخ تعامل کاربران ارائه خواهد شد.
بانس ریت (Bounce Rate) چیست؟
نرخ پرش (Bounce Rate) معیاری است که نشان میدهد چند درصد از کاربران پس از ورود به یک صفحه، بدون کلیک بر روی لینک‌ها یا انجام هرگونه تعامل دیگری، سایت را ترک کرده‌اند. این شاخص به‌صورت درصد نمایش داده میشود و مقدار بالای آن می‌تواند نشانه‌ای از عدم جذابیت محتوا، عدم تطابق صفحه با نیاز کاربران یا مشکلات فنی سایت باشد.
در واقع زمانی که کاربری وارد یک صفحه میشود اما بدون کلیک روی دکمه‌ها یا مشاهده صفحات دیگر یا انجام هرگونه اقدام مؤثر صفحه را ترک میکند، یک “پرش” ثبت میشود. به همین دلیل، بانس ریت بالا اغلب به‌عنوان نشانه‌ای از ضعف در طراحی تجربه کاربری (UX)، سرعت پایین سایت یا عدم تناسب محتوا با نیاز مخاطبان در نظر گرفته میشود.
این معیار به‌ویژه در وب‌سایت‌هایی که هدف آنها نگه‌داشتن کاربران و تشویق آنها به تعامل است، اهمیت زیادی دارد. برای مثال، در یک فروشگاه اینترنتی، بانس ریت بالا ممکن است نشان‌دهنده مشکلاتی مانند فرآیند پیچیده خرید، بارگذاری کند صفحات یا عدم جذابیت پیشنهادهای ارائه‌شده باشد. در مقابل، برای برخی از صفحات، مانند مقالاتی که پاسخ کاملی به سوال کاربر می‌دهند، بانس ریت بالا لزوما به معنی عملکرد ضعیف صفحه نیست؛ زیرا کاربر ممکن است پس از یافتن پاسخ موردنظر، نیازی به مشاهده سایر صفحات نداشته باشد.
Engagement Rate چیست؟
Engagement Rate یا نرخ تعامل، معیار جدیدتری است که برای ارزیابی میزان مشارکت کاربران با محتوای سایت استفاده میشود. این شاخص عواملی مانند مدت‌زمان حضور کاربر در سایت، تعداد صفحات مشاهده‌شده، اسکرول صفحه و تعامل با دکمه‌ها یا فرم‌ها را در نظر می‌گیرد. برخلاف بانس ریت که تنها عدم تعامل کاربران را می‌سنجد، نرخ تعامل نشان میدهد که کاربران تا چه حد با محتوای سایت درگیر شده‌اند و چگونه با بخش‌های مختلف آن ارتباط برقرار کرده‌اند. در نسخه جدید Google Analytics 4 (GA4)، نرخ تعامل به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای بررسی عملکرد صفحات در نظر گرفته شده است. برای ثبت یک تعامل در GA4، کاربر باید حداقل یکی از شرایط زیر را برآورده کند:
- حداقل 10 ثانیه در صفحه باقی بماند.
- دو یا چند صفحه را مشاهده کند.
- یک رویداد خاص (مانند کلیک روی دکمه، ارسال فرم یا مشاهده ویدئو) را انجام دهد.
اگر هر یک از این موارد رخ دهد، کاربر به‌عنوان “Engaged Session” یا “جلسه‌ی درگیر شده” ثبت میشود و در محاسبه نرخ تعامل لحاظ می‌گردد. این معیار نسبت به بانس ریت، اطلاعات جامع‌تری درباره رفتار کاربر ارائه میدهد، زیرا در نظر می‌گیرد که آیا کاربران واقعاً با محتوا ارتباط برقرار کرده‌اند یا نه.
برای مثال، فرض کنید یک مقاله‌ی آموزشی در سایت منتشر شده است. از منظر بانس ریت، اگر کاربر پس از ورود به صفحه متن مقاله را کامل مطالعه کند اما روی هیچ لینکی کلیک نکند و صفحه را ترک کند، یک پرش ثبت میشود. درحالی‌که این تعامل کاملا ارزشمند بوده است. اما از منظر نرخ تعامل، اگر کاربر بیش از 10 ثانیه در صفحه بماند یا اسکرول کند، این بازدید به‌عنوان یک تعامل موفق ثبت میشود و دیگر به‌عنوان پرش در نظر گرفته نمی‌شود.
ازآنجاکه نرخ تعامل معیار دقیق‌تری برای ارزیابی رفتار کاربران است، افزایش آن می‌تواند به بهبود عملکرد کلی سایت منجر شود. عواملی مانند سرعت بارگذاری مناسب، طراحی کاربرپسند، استفاده از محتوای جذاب و تعامل‌برانگیز، و قرار دادن فراخوان به اقدام (CTA) مؤثر، همگی می‌توانند موجب افزایش Engagement Rate شوند. در ادامه، روش‌هایی برای بهبود نرخ تعامل و معیارهای استاندارد آن بررسی خواهند شد.
نحوه مشاهده Bounce Rate در Google Analytics
Bounce Rate در گوگل آنالیتیکس از طریق بخش Audience > Overview یا در سربرگ Home و انتخاب پارامتر Bounce Rate قابل مشاهده است. در نسخه جدید Google Analytics 4 (GA4)، این معیار حذف شده و Engagement Rate جایگزین آن شده است.
نحوه مشاهده Engagement Rate در Google Analytics
در GA4، نرخ تعامل از طریق مسیر Reports > User acquisition > Overview یا در سربرگ Home و انتخاب پارامتر Engagement Rate نمایش داده میشود. این نرخ نشان‌دهنده درصد جلساتی است که بیشتر از 10 ثانیه طول کشیده‌اند، شامل چندین تعامل بوده یا حداقل یک رویداد تبدیل (Conversion) در آنها ثبت شده است.
Bounce Rate مطلوب چقدر است؟
بانس ریت ایده‌آل بسته به نوع سایت متفاوت خواهد بود. برای مثال، در وب‌سایت‌های خبری و وبلاگ‌ها، بانس ریت معمولا بالاتر است. زیرا کاربران پس از خواندن یک مقاله، بدون نیاز به کلیک روی لینک‌های دیگر، صفحه را ترک می‌کنند. در این حالت، بانس ریت بالا لزوما به معنی عملکرد ضعیف سایت نیست؛ بلکه نشان میدهد که کاربر پاسخ موردنظر خود را دریافت کرده است.
در مقابل برای فروشگاه‌های اینترنتی یا وب‌سایت‌های خدماتی، بانس ریت بالا می‌تواند نگران‌کننده باشد. در این سایت‌ها هدف این است که کاربران علاوه بر بازدید از یک صفحه، به صفحات دیگر نیز هدایت شوند یا محصولی را بررسی کنند یا یک فرم را پر کنند یا خریدی انجام دهند. اگر کاربران پس از ورود به سایت بدون هیچ‌گونه تعاملی خارج شوند، ممکن است نشان‌دهنده‌ی مشکلاتی مانند طراحی نامناسب سایت، سرعت بارگذاری پایین، عدم جذابیت محتوا یا نبود یک مسیر واضح برای هدایت کاربران باشد.
به‌طورکلی:
- کمتر از 30%: نشان‌دهنده تعامل بالا و محتوای جذاب است.
- بین 30% تا 55%: مقدار طبیعی برای اکثر وب‌سایت‌ها در نظر گرفته میشود.
- بیش از 55%: ممکن است نشانه‌ای از مشکلات فنی، کندی سایت یا عدم ارتباط محتوا با نیاز کاربران باشد.
تحلیل دقیق بانس ریت باید همراه با بررسی سایر معیارها مانند مدت‌زمان حضور کاربر در صفحه، تعداد صفحات مشاهده‌شده، و نرخ تبدیل (Conversion Rate) انجام شود. اگر بانس ریت بالا باشد اما کاربران زمان زیادی را در صفحه سپری کنند، این موضوع نشان میدهد که محتوا برای آنها ارزشمند بوده است؛ حتی اگر تعامل بیشتری نداشته باشند. از طرف دیگر، اگر بانس ریت بالا باشد و زمان حضور کاربران نیز کم باشد، ممکن است نشان‌دهنده‌ی مشکلاتی مانند محتوای نامرتبط، طراحی نامناسب یا تجربه کاربری ضعیف باشد.
Engagement Rate مطلوب چقدر است؟
زمان مطلوب برای Engagement Rate یا نرخ تعامل به نوع سایت و هدف آن بستگی دارد. اما به طور کلی در بسیاری از مواقع، زمان تعامل مطلوب برای یک صفحه وب معمولا باید بیشتر از ۳۰ ثانیه باشد. این زمان نشان‌دهنده این است که کاربر به‌طور جدی با محتوای سایت درگیر شده است و ممکن است صفحه مورد نظر را به‌طور کامل بررسی کرده باشد. با این حال، معیارهای خاص بسته به نوع و هدف سایت تغییر میکند. برای مثال، برای سایت‌های خبری یا بلاگ‌ها، زمان تعامل به ۳۰ تا ۶۰ ثانیه یا بیشتر می‌تواند نشانه‌ای از موفقیت باشد، چرا که کاربران باید محتوا را مطالعه کرده و با آن ارتباط برقرار کنند.
همچنین برای صفحات ویدئویی و پخش آنلاین محتوا، یک Engagement Rate مطلوب می‌تواند به مدت زمان مشاهده ویدئو مرتبط باشد. در این حالت، هرچه مدت‌زمان مشاهده بیشتر باشد، نشان‌دهنده این است که کاربر به محتوا علاقه‌مند است و احتمال تبدیل بیشتر میشود.
چرا بانس ریت دیگر معیار معتبری نیست؟
یکی از مشکلات اساسی بانس ریت در نسخه‌های قبلی گوگل آنالیتیکس این بود که تمامی کاربرانی که تنها یک صفحه را مشاهده می‌کردند، بدون درنظرگرفتن مدت‌زمان حضور یا میزان اسکرول، به‌عنوان پرش ثبت می‌شدند. این موضوع مخصوصا برای وبلاگ‌ها، سایت‌های محتوایی و صفحات فرود تک‌صفحه‌ای چالش‌برانگیز بود؛ زیرا بسیاری از کاربران بدون کلیک روی لینک‌ها (با وجود مطالعه‌ی کامل محتوا)، صفحه را ترک می‌کردند. بانس ریت بالا باعث می‌شد که عملکرد صفحه به‌اشتباه ضعیف ارزیابی شود.
با تغییرات الگوریتم‌های گوگل و معرفی GA4، اهمیت بانس ریت کاهش یافته است. این معیار همیشه نمی‌توانست تعامل کاربران را به‌درستی نشان دهد. برای مثال، اگر کاربری یک مقاله بلند را به‌طور کامل مطالعه کند و سپس صفحه را ببندد، بانس ریت 100% ثبت خواهد شد؛ درحالی‌که او با محتوا تعامل داشته است. به همین دلیل، معیار Engagement Rate جایگزین دقیق‌تری در نظر گرفته شده است.
چگونه Engagement Rate را افزایش دهیم؟
برای افزایش Engagement Rate یا نرخ تعامل، باید تجربه‌ی کاربری بهینه شود تا کاربران مدت‌زمان بیشتری در سایت بمانند و با محتوای آن تعامل داشته باشند. برای بهبود نرخ تعامل کاربران، روش‌های زیر توصیه میشود:
بهبود سرعت سایت
زمان بارگذاری کمتر از ۳ ثانیه می‌تواند نرخ تعامل را افزایش دهد، زیرا کاربران امروزه انتظار دارند که صفحات وب به‌سرعت لود شوند. اگر یک صفحه بیش‌ازحد طول بکشد تا باز شود، احتمال ترک سایت و افزایش بانس ریت بیشتر خواهد شد.
خدمات افزایش سرعت سایت
تولید محتوای جذاب و تعاملی
استفاده از ویدئو، تصاویر و نمودارها می‌تواند تأثیر چشمگیری در افزایش درگیری (Engagement) کاربران با محتوای سایت داشته باشد. این ابزارهای بصری نه‌تنها جذابیت بصری را افزایش می‌دهند بلکه تجربه کاربری را نیز بهبود می‌بخشند. در ادامه به تفصیل بررسی خواهیم کرد که چگونه هر یک از این رسانه‌ها می‌توانند در بهبود نرخ تعامل نقش ایفا کنند.
استفاده از دکمه‌های CTA مناسب
دعوت به اقدام‌های جذاب مانند دانلود، ثبت‌نام یا مشاهده ویدئو می‌تواند تأثیر زیادی در افزایش تعامل کاربران با سایت داشته باشد. این اقدامات، که اغلب تحت عنوان CTA (Call to Action) شناخته می‌شوند، به کاربران جهت‌دهی می‌کنند و آنها را به انجام عملی خاص تشویق می‌کنند. با ایجاد دعوت‌های جذاب و واضح، می‌توان تجربه کاربری را بهبود بخشید و کاربران را ترغیب به تعامل بیشتر با محتوای سایت کرد.
بهینه‌سازی تجربه کاربری (UX)
طراحی کاربرپسند و ناوبری ساده به‌طور قابل‌توجهی می‌تواند تعامل کاربران با سایت را افزایش دهد. هنگامی که کاربران وارد یک سایت می‌شوند، اولین چیزی که به آن توجه می‌کنند، تجربه کاربری (UX) است. اگر سایت به‌خوبی طراحی شده باشد و قابلیت‌های آن به‌راحتی قابل‌دسترس باشند، کاربران تمایل دارند مدت زمان بیشتری را در آن سپری کنند و احتمالا اقداماتی مانند خرید، ثبت‌نام یا تعامل با محتوا را انجام دهند. به‌عبارت دیگر، طراحی سایت و ناوبری بهینه می‌تواند تأثیر مستقیمی در افزایش نرخ تعامل (Engagement Rate) داشته باشد.
افزایش ارتباط محتوا با نیاز کاربران
استفاده از کلمات کلیدی مرتبط و ارائه محتوای ارزشمند نقش بسیار مهمی در افزایش تعامل کاربران با سایت دارد. زمانی که کلمات کلیدی به‌درستی انتخاب و در محتوای سایت به‌طور مؤثر گنجانده شوند، کاربران به‌راحتی می‌توانند محتوای مرتبط با نیازهایشان را پیدا کنند. این امر نه‌تنها تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد، بلکه تعامل کاربران را نیز افزایش میدهد.
تفاوت بانس ریت و Exit Rate
یکی از اشتباهات رایج در تحلیل داده‌های وبسایت، اشتباه گرفتن بانس ریت با نرخ خروج (Exit Rate) است. این دو معیار به‌ظاهر مشابه به نظر می‌رسند اما در واقع به مفاهیم مختلفی اشاره دارند و استفاده اشتباه از آنها می‌تواند منجر به تحلیل نادرست و تصمیم‌گیری‌های غلط شود.
نرخ خروج به درصد کاربرانی اشاره دارد که از صفحه خاصی خارج شده‌اند؛ اما ممکن است قبل از ترک آن صفحه، با محتوای سایت تعامل داشته باشند یا چندین صفحه را مشاهده کرده باشند. این معیار نشان میدهد که از میان تمام کاربرانی که به هر صفحه از سایت دسترسی پیدا کرده‌اند، چند درصد از آن صفحات به‌عنوان آخرین صفحه‌ای که بازدید کرده‌اند، ترک شده‌اند.
این تفاوت‌های ظریف در نحوه‌ی محاسبه و مفاهیم این دو معیار می‌تواند به اشتباهاتی در تحلیل عملکرد سایت منجر شود. برای مثال در صورتی که یک صفحه محتوای مفیدی را ارائه دهد و کاربران پس از مطالعه آن صفحه به‌طور طبیعی از سایت خارج شوند، نرخ خروج بالا خواهد بود. اما این به‌معنای عملکرد ضعیف آن صفحه نیست. در عوض، در صورتی که بانس ریت آن صفحه بالا باشد، ممکن است نشان‌دهنده مشکلاتی در طراحی یا محتوای آن باشد. بنابراین تفاوت اصلی آنها در این است که:
- Bounce Rate مربوط به کاربرانی است که بدون تعامل از همان صفحه‌ای که وارد شده‌اند، خارج می‌شوند.
- Exit Rate درصدی از کاربران را نشان میدهد که بدون در نظر گرفتن اینکه از صفحات دیگر سایت بازدید کرده‌اند یا خیر، از یک صفحه خاص سایت را ترک کرده‌اند.
ارتباط بین CTR و Engagement Rate
نرخ کلیک (CTR) و نرخ تعامل (Engagement Rate) ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند؛ زیرا هر دو به‌طور مستقیم به نحوه تعامل کاربران با محتوای سایت و میزان جلب توجه آنها اشاره دارند. زمانی که کاربران روی لینک‌های داخلی یا دکمه‌های موجود در سایت کلیک می‌کنند، هم نرخ کلیک (CTR) و هم نرخ تعامل (Engagement Rate) بهبود می‌یابند. چراکه این اقدام نشان‌دهنده علاقه و مشارکت بیشتر کاربران با محتوای سایت است.
نرخ کلیک (CTR) نشان‌دهنده درصد کاربرانی است که پس از مشاهده یک لینک، آن را کلیک کرده‌اند. این معیار معمولا در تبلیغات آنلاین یا نتایج جستجو به کار می‌رود و می‌تواند به‌عنوان شاخصی برای ارزیابی جذابیت و کارآیی محتوا و لینک‌ها استفاده شود. در واقع، هرچه نرخ کلیک بالاتر باشد، به این معناست که محتوای شما یا لینک‌های شما توانسته‌اند توجه بیشتری از کاربران جلب کنند و احتمالا به صفحات بعدی سایت هدایت شوند.
استفاده از لینک‌های داخلی مرتبط یکی از راه‌های مؤثر برای افزایش هر دو معیار است. زمانی که لینک‌های داخلی به‌درستی و به‌طور استراتژیک درون محتوای صفحات قرار می‌گیرند، کاربران را به کاوش بیشتر در سایت تشویق می‌کنند و آنها را به صفحات مرتبط هدایت می‌کنند. این لینک‌ها به کاربران کمک می‌کنند تا بیشتر با سایت درگیر شوند و اطلاعات بیشتری دریافت کنند، که این به‌طور مستقیم باعث افزایش نرخ تعامل و نرخ کلیک میشود.
دکمه‌های جذاب و دعوت به اقدام (Call-to-Action) نیز نقش بسزایی در افزایش هر دو معیار دارند. دکمه‌هایی که به‌صورت واضح و جذاب طراحی شده‌اند و کاربران را به اقداماتی مانند خرید، دانلود، ثبت‌نام یا مشاهده محتوای بیشتر تشویق می‌کنند، می‌توانند نرخ کلیک را افزایش دهند و همچنین باعث تعامل بیشتر کاربران با سایت شوند. زمانی که کاربری روی دکمه‌ای کلیک میکند، در واقع اقدام به انجام عملی کرده که نشان‌دهنده علاقه‌مندی به محتوای شما است.
بهترین ابزارهای بررسی Bounce Rate و Engagement Rate
علاوه بر گوگل آنالیتیکس، ابزارهای زیر برای بررسی بانس ریت و نرخ تعامل پیشنهاد میشود:
بهترین جایگزین برای گوگل آنالیتیکس چیست؟
Hotjar
Hotjar یکی از شناخته‌شده‌ترین ابزارهای تحلیل رفتار کاربران است که به کسبوکارها کمک میکند تا با استفاده از ابزارهایی مانند Heatmaps، Session Recordings، Surveys و Feedback Polls، نحوه تعامل کاربران با سایت خود را بررسی کنند. این ابزار به تحلیلگران وب این امکان را میدهد که ببینند کاربران در صفحات مختلف چه می‌کنند، کجا کلیک می‌کنند، کجا متوقف می‌شوند و کجا اشتباه می‌کنند.
Crazy Egg
Crazy Egg یکی دیگر از ابزارهای تحلیل رفتار کاربران است که تمرکز زیادی بر Heatmaps و Scrollmaps دارد. این ابزار به وب‌مسترها کمک میکند تا با استفاده از نقشه‌های حرارتی، نحوه تعامل کاربران با صفحات مختلف را به‌طور دقیق مشاهده کنند. Crazy Egg همچنین ابزارهایی برای تجزیه و تحلیل A/B Testing و Recordings جلسات کاربران فراهم میکند تا به‌طور بهینه به طراحی و بهبود تجربه کاربری پرداخته شود.
Microsoft Clarity
Microsoft Clarity یک ابزار رایگان و ساده برای تجزیه‌وتحلیل رفتار کاربران است که به وب‌مسترها این امکان را میدهد تا Heatmaps، Session Recordings و Insights مرتبط با تجربه کاربری را مشاهده کنند. این ابزار به‌ویژه برای سایت‌هایی که به دنبال تحلیل دقیق رفتار کاربران هستند، می‌تواند مفید باشد و برای افرادی که به دنبال یک ابزار ساده و رایگان هستند، گزینه مناسبی است.
