با افزایش نگرانیها درباره حریم خصوصی و محدودیتهای جدیدی که برای کاربران برخی کشورها ایجاد شده است، بسیاری از وبمسترها و دیجیتال مارکترها به دنبال جایگزین مناسبی برای گوگل آنالیتیکس هستند. اما سئوال اصلی اینجاست که آیا اصلا جایگزینی وجود دارد که بتواند همان سطح از داده و تحلیل را ارائه دهد یا اینکه بهتر است به ترکیب چندین ابزار مکمل فکر شود؟ در این مقاله تلاش شده است تا از منظر دید تحلیلی و بررسی درست و عادلانه، پاسخ این سئوال را پیدا کنیم.
حذف داده های کاربران ایرانی از گوگل آنالیتیکس
در ایمیلی که در دی ماه 1403 برای کاربران ایرانی ارسال شده است، گوگل اعلام کرد که به دلیل شناسایی فعالیتهای نامناسب در حسابهای گوگل آنالیتیکس، دسترسی به این سرویس برای آنها قطع شده است. این شرکت همچنین به بند 14 شرایط سرویس گوگل آنالیتیکس اشاره کرده و اعلام کرده که روند لغو سرویس برای این حسابها آغاز شده است. در بند 14 شرایط سرویس گوگل آنالیتیکس آمده است:
“هر یک از طرفین میتواند این توافقنامه را در هر زمان با اطلاع قبلی فسخ کند. پس از هرگونه فسخ این توافقنامه، گوگل ارائه خدمات و دسترسی به سرویس را متوقف خواهد کرد. علاوه بر این، در صورت لغو حساب و/یا ویژگیهای گوگل آنالیتیکس شما، شما موظف هستید تمام نسخههای GAMC را از تمام ویژگیها حذف کنید و/یا استفاده از تمام SDKها را ظرف 3 روز کاری پس از لغو متوقف کنید. در صورت هرگونه فسخ شما حق دریافت هیچ گونه وجهی بابت هزینههای استفاده یا سایر هزینهها را نخواهید داشت، هرگونه مانده حساب برای خدمات ارائه شده تا تاریخ فسخ بلافاصله قابل پرداخت خواهد بود و تمام دادههای گزارش تاریخی شما دیگر برای شما در دسترس نخواهد بود.“
جایگزین گوگل آنالیتیکس نداریم، مکمل داریم!
یکی از اشتباهات رایج در انتخاب ابزارهای تحلیلی، تصور این است که میتوان جایگزینی کامل برای گوگل آنالیتیکس یافت. اما در واقعیت، ابزارهای موجود بیشتر به عنوان مکملهای گوگل آنالیتیکس عمل میکنند تا جایگزین آن. به همین دلیل، به جای جستجو برای یک ابزار واحد، بهتر است به ترکیب چندین ابزار فکر شود که قابلیتهای مختلف را پوشش دهند.
این دیدگاه به این دلیل اهمیت دارد که هیچ ابزار واحدی قادر به پوشش تمام نیازهای تحلیلی یک وبسایت نیست. گوگل آنالیتیکس بهعنوان یکی از قدرتمندترین و پرکاربردترین پلتفرمهای تحلیل داده، امکانات گستردهای برای بررسی ترافیک، تحلیل کانالهای بازاریابی و مدیریت تبدیلها ارائه میدهد. درست است که دیتاهای ایرانیها از آن حذف شده است و محدودیتهایی مانند عدم نمایش Heatmaps یا ضبط رفتار کاربران در آن احساس میشود؛ اما همچنان هیچ ابزار جایگزینی برای آن وجود ندارد که مورد توافق هم جامعه پرفورمنس مارکترها و هم جامعه سئوکاران باشد.
اقدامات لازم بعد از حذف دیتاها از آنالیتیکس
برای رفع مشکلات موجود و استفاده مجدد از گوگل آنالیتیکس، نیاز است که آنالیتیکس دوباره نصب و کانفیگ شود. اما این بار، نکات زیر حتما رعایت شوند:
- Country of Business باید کشوری جز ایران قرار داده شود (پیشنهاد میشود بر روی آمریکا قرار دهید). این اقدام برای جلوگیری از محدودیتها و مشکلات احتمالی ناشی از تحریمها ضروری است.
- فرم پذیرش قوانین کوکیهای سایت (GDPR) باید طراحی شود. این فرم به کاربران امکان میدهد که قوانین حریم خصوصی و استفاده از کوکیها را بپذیرند. برای این کار میتوان از پلاگینهای وردپرسی استفاده کرد که به راحتی این قابلیت را در اختیار قرار میدهند.
- از آنجا که نمیتوان پیشبینی کرد که تغییرات آینده چگونه بر دسترسی به آنالیتیکس تاثیر خواهند گذاشت، بهتر است با استفاده از یک شماره مجازی ثابت و یک جیمیل اختصاصی که به آن شماره لینک شده است، در آنالیتیکس ثبتنام صورت گیرد. این اقدام به جلوگیری از مشکلات ناشی از تغییرات ناگهانی در حسابها کمک خواهد کرد.
- برای دسترسی بهتر به دادههای تحلیلی، توصیه میشود که بیگکوئری به سایت متصل شود. این کار به افزایش قدرت تحلیل دادهها و دسترسی به گزارشهای پیشرفتهتر کمک خواهد کرد.
- در نهایت، از یک ابزار مکمل در کنار آنالیتیکس استفاده کنید. این کار به شما کمک میکند تا دادههای دقیقی از تعاملات کاربران و رفتار آنها در سایت خود جمعآوری کرده و تجزیه و تحلیل بهتری داشته باشید.
چرا نیاز به ابزار مکمل در کنار گوگل آنالیتیکس احساس میشود؟
همانطور که بالاتر ذکر شد، نیاز به ابزارهای مکمل در کنار گوگل آنالیتیکس به دلیل محدودیتهایی که این پلتفرم بهطور پیشفرض دارد، به شدت احساس میشود. گوگل آنالیتیکس بهخودیخود اطلاعات مفیدی را فراهم میکند؛ اما بسیاری از جزئیات و تحلیلهای پیشرفتهتر را نمیتواند بهتنهایی پوشش دهد. در چنین شرایطی، ابزارهای مکمل میتوانند بهعنوان دستیارهای قدرتمند عمل کنند که اطلاعات بیشتری را بهصورت عمیقتر و دقیقتر ارائه دهند. از جمله دلایلی که باعث میشود در کنار گوگل آنالیتیکس از ابزار مکمل دیگری استفاده کنیم، شامل موارد زیر میشود:
- تحلیل عمیقتر تجربه کاربری: گوگل آنالیتیکس اطلاعات خوبی در مورد ترافیک سایت و رفتار کلی کاربران فراهم میکند؛ اما برای تحلیل دقیقتر تجربه کاربری و شناسایی نقاط ضعف و قوت، باید از ابزارهایی دیگری استفاده کرد که میتوانند Heatmaps، ردیابی حرکت موس و تعاملات جزئیتری ارائه دهند.
- محدودیتهای جغرافیایی و تحریمها: برخی از کاربران از جمله کاربران ایرانی به دلیل تحریمها و تغییر سیاستهای گوگل، دسترسی محدودی به این ابزار دارند.
- نگرانیهای مربوط به حریم خصوصی: قوانین سختگیرانهای مانند GDPR و CCPA باعث شده است که برخی از وبسایتها از استفاده از ابزارهای گوگل اجتناب کنند.
- مشکلات مربوط به دقت دادهها: در سالهای اخیر، افزایش استفاده از AdBlockerها و قابلیتهای ردیابی محدود در مرورگرهای مدرن باعث شده است که دقت دادههای گوگل آنالیتیکس تحت تأثیر قرار بگیرد.
معرفی بهترین ابزارهای مکمل برای گوگل آنالیتیکس
برای تحلیل دادههای دقیقتر و به دست آوردن دیدگاهی جامعتر نسبت به رفتار کاربران در وبسایتها، ابزارهای مکمل متعددی وجود دارند که میتوانند به بهبود کیفیت دادهها و تحلیلها کمک کنند. در ادامه، سه ابزار کلاریتی (Clarity)، یاندکس متریکا (Yandex Metrica) و ماتومو (Matomo) معرفی میشوند و معایب و مزایای هرکدام بیان میشود.
1. مایکروسافت کلاریتی (Clarity)
کلاریتی یک ابزار رایگان از مایکروسافت است که به وبمستران و مدیران سایتها امکان مشاهده دقیقتر رفتار کاربران را میدهد. این ابزار میتواند Heatmaps، ردیابی حرکت موس، اسکرولها و کلیکها را ثبت کرده و به تحلیل رفتار کاربران بپردازد. کلاریتی بهویژه برای وبسایتهایی که میخواهند تعاملات کاربران را بهطور دقیقتری بررسی کنند، بسیار مفید است.
مزایای کلاریتی
- رصد حرکات موس و Heatmaps: بهطور دقیق میتوان حرکت موس، اسکرولها و کلیکهای کاربران را ردیابی کرد.
- رایگان بودن: کلاریتی بهطور کامل رایگان است و هیچ محدودیتی در استفاده از ویژگیها وجود ندارد.
- رابط کاربری ساده و قابل فهم: این ابزار دارای یک پنل کاربری ساده و کاربرپسند است که به راحتی میتوان از آن استفاده کرد.
- هماهنگی با ابزارهای مایکروسافت: میتوان آن را با سایر ابزارهای مایکروسافت مانند Power BI و Azure ادغام کرد.
معایب کلاریتی
- عدم امکانات پیشرفته: کلاریتی قابلیتهای پیچیدهای مانند گزارشهای سفارشی و تجزیه و تحلیل عمیقتر ندارد.
- تمرکز بیشتر بر روی تجربه کاربری: این ابزار بیشتر برای تحلیل تجربه کاربری مناسب است و برای تجزیه و تحلیل دادههای ترافیک سایت مانند گوگل آنالیتیکس محدودیتهایی دارد.
2. یاندکس متریکا (Yandex Metrica)
یاندکس متریکا ابزاری است که توسط شرکت یاندکس (یکی از بزرگترین موتورهای جستجو در روسیه) ارائه شده است و قابلیتهایی مشابه گوگل آنالیتیکس دارد. این ابزار علاوه بر ارائه اطلاعات دقیق درباره ترافیک و رفتار کاربران، ویژگیهایی مثل Heatmaps، ردیابی رویدادها و تجزیه و تحلیل تبدیلها را در اختیار کاربران قرار میدهد.
مزایای یاندکس متریکا
- Heatmaps و ردیابی رفتار: قابلیت ایجاد Heatmaps و ردیابی دقیق رفتار کاربران را دارد.
- رایگان بودن: تمامی ویژگیهای یاندکس متریکا بهصورت رایگان در اختیار کاربران قرار میگیرد.
- تحلیل دقیق ترافیک: اطلاعات دقیقی از ترافیک، رفتار کاربران و نرخ تبدیل ارائه میدهد.
- پشتیبانی از دادههای جغرافیایی: این ابزار قادر به ارائه تجزیه و تحلیل دقیقتری از دادههای جغرافیایی کاربران است.
معایب یاندکس متریکا
- تمرکز بر بازار روسیه: یاندکس متریکا بیشتر برای بازار روسیه طراحی شده و ممکن است برای کسبوکارهای بینالمللی محدودیتهایی ایجاد کند.
- تاثیر اسکریپت یاندکس بر سایت: گاهی مواقع ممکن است اسکریپت یاندکس تا 1 ثانیه، سرعت سایت شما را کند کند!
3. ماتومو (Matomo)
ماتومو (که قبلا با نام Piwik شناخته میشد) یک ابزار تحلیل وب متنباز است که به کاربران این امکان را میدهد تا بهطور کامل کنترل دادههای خود را داشته باشند. ماتومو به 2 صورت کلود و نصب در هاست شخصی قابل استفاده است و میتواند بهطور دقیقتری نسبت به گوگل آنالیتیکس، تجزیه و تحلیلهای پیشرفتهای از دادههای سایتها ارائه دهد. این ابزار بهویژه برای کسانی که به حریم خصوصی و کنترل کامل دادهها اهمیت میدهند، مناسب است.
مزایا ماتومو
- کنترل کامل بر دادهها: ماتومو به شما این امکان را میدهد که دادهها را بهصورت کامل در سرور خود میزبانی کنید و هیچ دادهای به سرورهای خارجی ارسال نشود.
- گزارشدهی پیشرفته: امکانات پیشرفتهای مانند گزارشدهی سفارشی، تحلیل رفتار کاربر، پیگیری رویدادها و اهداف و تجزیه و تحلیل کمپینهای تبلیغاتی را ارائه میدهد.
- رایگان با قابلیت توسعه: نسخه پایه ماتومو رایگان است و میتوان افزونهها و ویژگیهای اضافی را بر اساس نیازهای خاص به آن اضافه کرد.
- پشتیبانی از GDPR: ابزارهایی برای رعایت قوانین GDPR (حریم خصوصی دادهها) را فراهم میآورد که برای بسیاری از کسبوکارها در اروپا و سایر مناطق ضروری است.
معایب ماتومو
- نیاز به منابع سرور: برای استفاده از نسخه مخصوص هاست شخص، نیاز به منابع سرور بیشتری دارید و ممکن است برای سایتهای کوچک هزینهبر باشد.
- پیچیدگی در راهاندازی: راهاندازی و پیکربندی ماتومو، کمی پیچیدهتر از مابقی ابزارها است و نصب آن همانند وردپرس است.
آموزش پیکربندی مایکروسافت کلاریتی
برای پیکربندی مایکروسافت کلاریتی (Microsoft Clarity) در وبسایت خود، کار چندان سختی در پیش نخواهیم داشت. کافیست به ترتیب مراحل زیر را انجام دهید:
1. ایجاد حساب کاربری در مایکروسافت کلاریتی
- به وبسایت Microsoft Clarity بروید.
- روی گزینه “Start for free” یا “Sign up” کلیک کنید.
- با استفاده از حساب مایکروسافت خود وارد شوید یا یک حساب جدید ایجاد کنید.
2. ایجاد پروژه جدید در کلاریتی
- پس از ورود به حساب خود، برای ایجاد یک پروژه جدید روی گزینه “Create Project” کلیک کنید.
- نام پروژه (معمولا نام سایت یا وبلاگ شما) و URL سایت خود را وارد کنید.
- پس از وارد کردن اطلاعات، روی “Create” کلیک کنید.
3. دریافت کد اسکریپت کلاریتی و دریافت گزارشها
- بعد از ایجاد پروژه، به شما یک کد اسکریپت برای قرار دادن در وبسایتتان ارائه میشود که کافیست آن را در فایل Header.php سایت خود قبل از بسته شدن تگ head، در آن قرار دهید و پس از تقریبا 3 ساعت، میتوانید گزارشهای خود را مشاهده نمایید
آموزش پیکربندی یاندکس متریکا (Yandex Metrica)
همانند کلاریتی برای نصب و پیکربندی یاندکس متریکا در وبسایت خود، کار سختی در پیش نخواهیم داشت. کافیست به ترتیب مراحل زیر را انجام دهید:
1. ایجاد حساب کاربری در یاندکس متریکا
- به وبسایت Yandex Metrica بروید.
- اگر حساب یاندکس ندارید، با استفاده از ایمیل خود یک حساب جدید ایجاد کنید یا از حساب یاندکس موجود خود وارد شوید. قابل ذکر است که یاندکس از پیش شماره ایران پشتیبانی میکند.
2. ایجاد یک پروژه جدید در یاندکس متریکا
- پس از ورود به حساب یاندکس خود، از منوی اصلی، گزینه “Create a new counter” (ایجاد شمارنده جدید) را انتخاب کنید.
- در پنجره باز شده، نام سایت خود را وارد کنید و آدرس URL سایتتان را وارد نمایید.
3. دریافت کد اسکریپت یاندکس متریکا
- پس از تکمیل مراحل تنظیم پروژه، یک کد اسکریپت به شما داده خواهد شد که کافیست آن را در فایل Header.php سایت خود قبل از بسته شدن تگ head، در آن قرار دهید و پس از تقریبا 3 ساعت، میتوانید گزارشهای خود را مشاهده نمایید
آموزش پیکربندی ماتومو (Matomo) در هاست شخصی
بر خلاق رویهای که در خصوص کلاریتی، یاندکس متریکا و حتی گوگل آنالیتیکس وجو دارد، نصب ماتومو در هاست شخصی همانند نصب وردپرس خواهد بود و مراحل آن به صورت زیر است:
1. دانلود ماتومو
- به وبسایت رسمی Matomo بروید و نسخه self-hosted ماتومو را دانلود کنید.
- حال یک پوشه به نام Matomo در Public Html خود بسازید و محتویات فایل دانلود شده را در آن قرار داده و از حالت فشرده خارج کنید.
2. ایجاد پایگاه داده MySQL
- وارد کنترل پنل هاست (مانند cPanel) شوید.
- به بخش Databases رفته و گزینه MySQL Database را انتخاب کنید.
- یک پایگاه داده جدید ایجاد کنید و نام آن را در جایی یادداشت نمایید.
3. ایجاد کاربر MySQL
- سپس یک کاربر جدید برای پایگاه داده ایجاد کنید و پسوردی مناسب برای آن انتخاب کنید.
- دسترسی کامل به پایگاه داده را به این کاربر بدهید.
4. نصب و پیکربندی ماتومو
- پس از بارگذاری فایلها و ایجاد پایگاه داده، به آدرس https://example.com/matomo بروید تا صفحه نصب ماتومو باید بارگذاری شود.
- ماتومو بررسی خواهد کرد که آیا سرور شما برای نصب این نرمافزار مناسب است یا خیر. در صورت وجود هرگونه مشکل، آن را رفع کنید و دوباره ادامه دهید.
- در این مرحله، باید اطلاعات پایگاه دادهای که قبلا ایجاد کردهاید (Database Name، Database Username، Database Password) را وارد کنید. دقت کنید که Database Host معمولا localhost است؛ مگر اینکه هاست شما تنظیمات دیگری داشته باشد.
- بعد از تایید مراحل قبلی، باید آدرس سایت یا دامنهای که ماتومو را روی آن نصب میکنید وارد کنید.
- اطلاعات حساب کاربری مدیریتی که برای ورود به داشبورد ماتومو استفاده خواهید کرد را وارد کنید (نام کاربری، ایمیل و رمز عبور).
- پس از تکمیل مراحل نصب، روی “Finish installation” کلیک کنید.
5. نصب اسکریپت ماتومو در سایت
- پس از نصب، به داشبورد ماتومو وارد شوید.
- بعد از ایجاد پروژه، به شما یک کد اسکریپت برای قرار دادن در وبسایتتان ارائه میشود که کافیست آن را در فایل Header.php سایت خود قبل از بسته شدن تگ head، در آن قرار دهید.
از بین کلاریتی، یاندکس و ماتومو کدام بهتر است؟
اگر به دنبال یک ابزار تحلیلی کمککننده به گوگل آنالیتیکس هستید و برای تحلیل تجربه کاربری و تعاملات جزئی نیاز دارید، کلاریتی میتواند همچنان به عنوان یک مکمل مفید در کنار گوگل آنالیتیکس باقی بماند. اما برای سایتهای بزرگتر و سازمانی که نیاز به ابزار تحلیلی جامعتر و با قابلیتهای پیشرفتهتری دارند، یاندکس متریکا میتواند اولویت بعدی باشد. همچنین برای داشتن کنترل کامل روی دادهها و امنیت، ماتومو انتخاب مناسبی است.
ثبت سفارش نصب کلاریتی، ماتومو و یاندکس متریکا
من محمدحسین خان محمدی، کارشناس ارشد سئو میتوانم این ابزارها را بهطور کامل و با توجه به نیاز شما نصب و پیکربندی کنم. با استفاده از این ابزارهای پیشرفته، میتوانید تحلیل دقیق از رفتار کاربران، بهبود تجربه کاربری و دریافت گزارشهای جامع از عملکرد وبسایت خود داشته باشید. تجربه من در این زمینه به کسب و کارها این امکان را داده که عملکرد وبسایت خود را بهطور موثری بهبود بخشند و نتایج قابلتوجهی به دست آورند.
