زامبی پیج‌ها یا صفحات مرده، یکی از چالش‌های رایج در دنیای سئو هستند که به‌طور مستقیم بر کیفیت و عملکرد یک وبسایت تأثیر می‌گذارند. این صفحات به‌ظاهر فعال به نظر می‌رسند و همچنان در نتایج جستجو نمایش داده می‌شوند. اما در واقع هیچ محتوای ارزشمندی ندارند و حتی ممکن است به‌طور کامل از دست رفته باشند. وجود چنین صفحاتی می‌تواند موجب آسیب به اعتبار سایت و رتبه‌بندی آن در نتایج جستجو شود. در این مقاله به بررسی مفهوم زامبی پیج، چگونگی ایجاد آن‌ها، اثرات منفی‌شان بر سئو و روش‌های شناسایی و حذف این صفحات پرداخته خواهد شد.
زامبی پیج (zombie page) چیست؟
زامبی پیج (Zombie Page) به صفحاتی از یک سایت گفته میشود که به‌طور معمول در نتایج جستجو نمایش داده می‌شوند، اما به‌دلایل مختلف، هیچ محتوای ارزشمندی ندارند یا محتوای آن‌ها به‌طور کامل از دست رفته است. این صفحات ممکن است از دید کاربران به‌عنوان صفحات فعال و مفید ظاهر شوند، اما در حقیقت فاقد هرگونه محتوای مفید و به‌روز هستند. در واقع، زامبی پیج‌ها همانطور که از نامشان پیداست، شبیه به موجوداتی هستند که از نظر سئو یا تجربه کاربری هیچ فایده‌ای ندارند، اما همچنان به حیات خود ادامه می‌دهند و در جستجوها دیده می‌شوند.
این صفحات می‌توانند از طریق لینک‌های داخلی یا خارجی به صفحاتی اشاره کنند که دیگر هیچ مفهوم و هدفی ندارند. به‌عبارتی دیگر، ممکن است یک صفحه قدیمی در سایت باقی بماند و حتی در لینک‌های داخلی به آن اشاره شود، در حالی که محتوای آن از بین رفته یا دیگر به‌روزرسانی نشده است.
اما حتی اگر این صفحات دیگر به‌روزرسانی نشوند یا محتوای آن‌ها از دست رفته باشد، هنوز در سایت باقی می‌مانند و به‌طور نادرست ایندکس شده‌اند. موتورهای جستجو همچنان این صفحات را به‌عنوان بخشی از ساختار سایت می‌بینند و آن‌ها را در نتایج جستجو نمایش می‌دهند. این امر موجب میشود که کاربران به اشتباه تصور کنند که این صفحات اطلاعات مفید و به‌روز ارائه می‌دهند در حالی که هیچ محتوای مفیدی ندارند.
چرا زامبی پیج‌ها برای سئو مشکل‌سازند؟
وجود زامبی پیج‌ها در یک سایت می‌تواند تأثیرات منفی جدی بر رتبه‌بندی سایت در موتورهای جستجو بگذارد. این صفحات از نظر موتورهای جستجو به‌ویژه گوگل، به‌عنوان صفحاتی بی‌ارزش و بی‌فایده شناخته می‌شوند و اغلب توسط الگوریتم‌های جستجو نادیده گرفته می‌شوند یا حتی از نتایج جستجو حذف می‌شوند. در واقع موتورهای جستجو به‌طور مداوم صفحات وب را بررسی می‌کنند و صفحاتی که فاقد محتوای مفید و به‌روز باشند، به‌عنوان منابعی با کیفیت پایین شناسایی می‌کنند. این فرآیند به‌طور خاص برای حفظ تجربه کاربری خوب در موتورهای جستجو طراحی شده است؛ زیرا کاربران به دنبال اطلاعات معتبر، مفید و تازه هستند و صفحات زامبی هیچ‌کدام از این ویژگی‌ها را ندارند.
در نتیجه، موتورهای جستجو مانند صفحاتی که به‌طور واضح محتوای بی‌ارزش دارند، به‌طور کامل از ایندکس نتایج جستجو خارج می‌کنند یا آن‌ها را در رتبه‌های پایین قرار می‌دهند. این امر به طور مستقیم بر اعتبار سایت تأثیر منفی می‌گذارد. زیرا گوگل و سایر موتورهای جستجو به‌طور فزاینده‌ای به کیفیت محتوای صفحات و ساختار کلی سایت توجه دارند. هر چه تعداد بیشتری از صفحات زامبی در سایت وجود داشته باشد، الگوریتم‌های گوگل این سایت را به‌عنوان سایتی با محتوای ناکارآمد و بی‌ارزش می‌بینند و اعتبار کلی آن سایت را کاهش می‌دهند.
این کاهش اعتبار می‌تواند منجر به کاهش رتبه‌های سایت در نتایج جستجو شود. به عبارت دیگر صفحات زامبی در نهایت باعث کاهش دیده‌شدن سایت در نتایج جستجو می‌شوند. زیرا موتورهای جستجو به‌دنبال ارائه بهترین و مفیدترین نتایج برای کاربران هستند. به همین دلیل یک سایت با تعداد زیادی زامبی پیج، به‌عنوان سایتی کم‌ارزش شناخته میشود و این می‌تواند تأثیرات منفی طولانی‌مدت بر روی بازدیدکنندگان و رتبه‌بندی‌های آن داشته باشد. در واقع، این صفحات به‌طور غیرمستقیم باعث می‌شوند که موتور جستجو توجه کمتری به سایت شما داشته باشد و در نتیجه ترافیک کمتری به سایت شما هدایت شود.
چگونه زامبی پیج‌ها به وجود می‌آیند؟
زامبی پیج‌ها زمانی به‌وجود می‌آیند که صفحات سایت حاوی محتوای قدیمی، بی‌استفاده یا بی‌ارزش باشند، اما با وجود این شرایط، همچنان در موتورهای جستجو ایندکس و نمایش داده می‌شوند. این صفحات که دیگر هیچ محتوای مفید و به‌روز برای کاربران ندارند، می‌توانند به‌طور غیرمستقیم به آسیب رساندن به سئو و اعتبار سایت کمک کنند. این وضعیت زمانی رخ میدهد که محتوای صفحه از بین رفته یا دیگر به‌روز نشده است، اما صفحه همچنان در نتایج جستجو باقی می‌ماند و به‌طور معمول در دسترس کاربران قرار می‌گیرد. این صفحات ممکن است به نظر کاربران مفید برسند، اما در واقع محتوای آن‌ها به هیچ‌وجه با نیازهای جستجوگران هم‌خوانی ندارد.
یکی از دلایل اصلی به‌وجود آمدن زامبی پیج‌ها تغییرات ساختاری در سایت است. گاهی اوقات سایت‌ها دستخوش تغییرات و بازسازی می‌شوند، مانند تغییر در دسته‌بندی‌ها، تغییرات در URLها، یا انتقال صفحات از یک ساختار به ساختار جدیدتر. در این تغییرات، ممکن است برخی از صفحات قدیمی هنوز در سایت باقی بمانند و حتی در موتورهای جستجو ایندکس شوند. در حالی که محتوای آن‌ها به‌روزرسانی نشده یا حذف شده است. این صفحات به دلیل نبود اطلاعات جدید و مفید دیگر برای کاربران هیچ فایده‌ای ندارند؛ اما همچنان به دلیل ایندکس شدن توسط موتورهای جستجو به‌طور غیرمستقیم از سایت حمایت می‌کنند.
همچنین حذف محتوای قدیمی بدون حذف صفحات خود نیز می‌تواند عامل ایجاد زامبی پیج‌ها باشد. در برخی مواقع، محتوای یک صفحه به‌طور کامل از سایت حذف میشود. اما خود صفحه به دلایلی مانند لینک‌دهی داخلی یا اشتباهات در مدیریت محتوا همچنان در سایت باقی می‌ماند. این صفحات خالی یا با محتوای قدیمی به‌طور اشتباهی ایندکس می‌شوند و هیچ ارزشی برای کاربران و موتورهای جستجو ندارند. به همین دلیل حذف کامل صفحات همراه با محتوای قدیمی می‌تواند راه‌حلی مؤثر برای جلوگیری از بروز زامبی پیج‌ها باشد.
علاوه بر این، یکی دیگر از دلایل بروز زامبی پیج‌ها، لینک‌دهی داخلی به صفحاتی است که دیگر به‌روز نمی‌شوند. برخی از صفحات ممکن است به‌طور مداوم از طریق لینک‌های داخلی به همدیگر ارجاع داده شوند، اما این لینک‌ها به صفحاتی اشاره دارند که دیگر محتوای تازه یا مفیدی ندارند. در این صورت، حتی اگر صفحه به‌طور فنی وجود داشته باشد، اطلاعات داخل آن فاقد ارزش است و به‌طور غیرمستقیم به افزایش تعداد زامبی پیج‌ها کمک میکند.
چگونه زامبی پیج‌ها را شناسایی کنیم؟
شناسایی زامبی پیج‌ها به‌طور معمول از طریق ابزارهای تحلیل سئو صورت می‌گیرد که به وب‌مسترها و مدیران سایت این امکان را می‌دهند تا صفحاتی که ممکن است به‌طور منفی بر رتبه‌بندی سایت تأثیر بگذارند را شناسایی کنند. این ابزارها گزارش‌هایی دقیق از صفحات ایندکس‌شده سایت ارائه می‌دهند و به کمک تحلیل‌های عمیق خود، امکان تشخیص صفحات بی‌ارزش و قدیمی را فراهم می‌کنند.
یکی از روش‌های استاندارد برای شناسایی زامبی پیج‌ها، بررسی دقیق صفحات ایندکس‌شده و مقایسه آن‌ها با محتوای واقعی موجود در آن‌هاست. در این روش، صفحات ایندکس‌شده با محتوای صفحه در وبسایت مقایسه می‌شوند تا مشخص شود که آیا این صفحات هنوز حاوی محتوای مفید و به‌روز هستند یا خیر. به‌عنوان مثال، اگر صفحه‌ای در نتایج جستجو ظاهر شود که هیچ محتوای جدید و مرتبطی ندارد یا محتوای آن قدیمی و غیرکاربردی است، آن صفحه به‌عنوان یک زامبی پیج شناخته خواهد شد.
در این فرآیند، یکی دیگر از معیارهایی که برای شناسایی زامبی پیج‌ها در نظر گرفته میشود، نرخ بازدید پایین و مدت زمان ماندگاری کم در سایت است. صفحاتی که کاربران به‌ندرت به آن‌ها مراجعه می‌کنند یا وقتی وارد این صفحات می‌شوند به سرعت از آن‌ها خارج می‌شوند، می‌توانند نشانه‌ای از زامبی پیج‌ها باشند. این رفتار نشان‌دهنده آن است که صفحه به‌طور مؤثر نیازهای کاربران را برآورده نمی‌کند و از آنجا که موتورهای جستجو به معیارهای تجربه کاربری توجه دارند، چنین صفحاتی به‌عنوان صفحاتی کم‌ارزش تلقی خواهند شد.
همچنین بررسی سایر معیارهای سئو مانند CTR (نرخ کلیک) پایین در نتایج جستجو یا وجود صفحات با محتوای تکراری یا بی‌فایده نیز می‌تواند به شناسایی زامبی پیج‌ها کمک کند. به‌عنوان مثال اگر صفحه‌ای در نتایج جستجو ظاهر شود اما هیچ‌گونه ترافیک ارگانیکی از آن دریافت نشود یا زمان بارگذاری آن بسیار طولانی باشد، این صفحات به‌احتمال زیاد از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند و باید به‌عنوان زامبی پیج شناسایی شوند.
CTR و رازهای تضمینی افزایش نرخ کلیک سایت
ابزارهای مفید برای پیدا کردن زامبی پیج‌ها
برای شناسایی زامبی پیج‌ها و بهبود سئو سایت، ابزارهای مختلفی وجود دارند که می‌توانند به مدیران سایت کمک کنند تا صفحات بی‌ارزش و کم‌استفاده را شناسایی کرده و از ایندکس آن‌ها جلوگیری کنند. در ادامه، توضیحاتی در مورد هر یک از این ابزارها آورده شده است:
1. Google Search Console
Google Search Console یکی از مهم‌ترین ابزارهای رایگان برای تحلیل و بهینه‌سازی سایت است که مستقیما توسط گوگل ارائه میشود. این ابزار به وب‌مسترها اجازه میدهد تا اطلاعات دقیقی در مورد وضعیت ایندکس صفحات سایت و عملکرد آن‌ها در نتایج جستجو دریافت کنند. از طریق Google Search Console، می‌توان فهرستی از صفحات ایندکس‌شده را مشاهده کرد و بررسی کرد که کدام‌یک از آن‌ها CTR (نرخ کلیک) پایین یا محتوای ناکارآمد دارند. این ابزار به شما کمک میکند تا صفحاتی که نتایج جستجوی ضعیفی دارند را شناسایی کرده و برای بهبود وضعیت یا حذف آن‌ها اقدام کنید.
2. Ahrefs
Ahrefs یکی از قدرتمندترین ابزارهای تحلیل سئو است که برای بررسی لینک‌های داخلی و خارجی، بررسی بک‌لینک‌ها و تحلیل عملکرد صفحات سایت در موتورهای جستجو استفاده میشود. این ابزار می‌تواند به شما کمک کند تا صفحاتی که به‌طور مداوم لینک‌دهی دارند، اما محتوای آن‌ها به‌روز نشده است یا ارزش سئو ندارند، شناسایی کنید. Ahrefs علاوه بر تحلیل بک‌لینک‌ها، اطلاعات مفیدی در مورد ترافیک ارگانیک، اشتراک‌گذاری صفحات در شبکه‌های اجتماعی و میزان تعامل کاربران با صفحات سایت ارائه میدهد، که می‌تواند برای شناسایی زامبی پیج‌ها مفید باشد.
3. SEMrush
SEMrush یکی دیگر از ابزارهای تحلیل سئو شناخته‌شده است که به‌طور گسترده‌ای برای تحلیل رتبه‌بندی سایت‌ها، بررسی کلمات کلیدی، و شناسایی مشکلات فنی سئو استفاده میشود. SEMrush می‌تواند به شما کمک کند تا صفحاتی را که به‌طور خاص از نظر سئو مشکل دارند، شناسایی کنید. این ابزار می‌تواند صفحات با محتوای تکراری، صفحات با محتوای ناکارآمد یا صفحات کم‌ارزش را پیدا کند. SEMrush همچنین ویژگی‌هایی مانند تحلیل لینک‌های داخلی و خارجی و شبیه‌سازی عملکرد سایت در نتایج جستجو را ارائه میدهد، که این ویژگی‌ها می‌توانند در شناسایی زامبی پیج‌ها بسیار موثر باشند.
پیدا کردن کیورد گپ ها با Semrush
4. Screaming Frog SEO Spider
Screaming Frog SEO Spider یکی از ابزارهای برجسته و کاربردی برای تحلیل سایت‌ها از نظر فنی و سئو است. این ابزار به شما این امکان را میدهد تا تمامی صفحات ایندکس‌شده سایت را خزیده و اطلاعات دقیقی از وضعیت آن‌ها بدست آورید. با استفاده از Screaming Frog می‌توانید صفحات با محتوای ضعیف، صفحات تکراری، صفحات دارای لینک‌های شکسته یا صفحات بی‌ارزش را شناسایی کنید.
این ابزار همچنین گزارشی دقیق از وضعیت متا دیتا، کدهای HTTP و سایر اطلاعات فنی سایت را به شما ارائه میدهد که می‌تواند به شناسایی زامبی پیج‌ها کمک کند. با این ابزار می‌توان صفحات بدون محتوا یا صفحات ایندکس‌شده‌ای که هیچ‌گونه ترافیک ورودی از موتورهای جستجو دریافت نمی‌کنند را شناسایی کرده و برای حذف یا بهبود آن‌ها اقدام کرد.
چگونه زامبی پیج‌ها را از سایت خود حذف کنیم؟
برای حذف زامبی پیج‌ها از سایت، اولین قدم شناسایی دقیق صفحات بی‌ارزش و ایندکس‌شده است. شناسایی زامبی پیج‌ها می‌تواند از طریق ابزارهای مختلف سئو مانند Google Search Console، Ahrefs، SEMrush و Screaming Frog انجام شود. پس از شناسایی این صفحات، باید اقداماتی صورت گیرد تا از تاثیر منفی آن‌ها بر روی سئو سایت جلوگیری شود. در ادامه، به بررسی روش‌های مختلف برای حذف یا اصلاح زامبی پیج‌ها پرداخته میشود:
1. استفاده از دستور noindex در متا تگ‌ها
یکی از متداول‌ترین و ایمن‌ترین روش‌ها برای حذف زامبی پیج‌ها از ایندکس موتورهای جستجو، استفاده از دستور “noindex” در متا تگ‌ها است. این دستور به موتورهای جستجو مانند گوگل اعلام میکند که صفحه مربوطه نباید ایندکس شود و به نتایج جستجو افزوده نگردد. به این ترتیب، صفحه همچنان برای کاربران قابل مشاهده خواهد بود، اما از تاثیرات منفی آن در نتایج جستجو جلوگیری میشود.
2. حذف کامل صفحات زامبی
در برخی موارد، ممکن است نیاز باشد که صفحات زامبی به‌طور کامل از سایت حذف شوند. این کار زمانی مناسب است که محتوای صفحه هیچ ارزشی نداشته باشد یا صفحه دیگر نیازی به وجود داشتن در سایت نداشته باشد. در این حالت، صفحه می‌تواند با استفاده از کد وضعیت HTTP 404 یا 410 (صفحه یافت نشد یا صفحه حذف شده) پاسخ دهد. کد 404 زمانی به کار می‌رود که صفحه به اشتباه حذف شده باشد. در حالی که کد 410 برای صفحاتی استفاده میشود که به‌طور عمدی و به‌طور دائم از سایت حذف شده‌اند. این کار به موتورهای جستجو اعلام میکند که صفحه دیگر وجود ندارد و دیگر نیازی به ایندکس آن نیست.
3. ریدایرکت صفحات زامبی به صفحات مرتبط و مفیدتر
اگر صفحه زامبی به دلایلی هنوز به‌طور کامل قابل حذف نیست (مثلا صفحاتی که به‌طور غیرمستقیم در برخی از بخش‌های سایت لینک‌دهی شده‌اند)، می‌توان آن‌ها را به صفحات مرتبط و مفیدتری ریدایرکت کرد. برای انجام این کار، از ریدایرکت 301 استفاده میشود که به موتورهای جستجو اعلام میکند که صفحه‌ای که قبلا وجود داشت به آدرس جدیدی منتقل شده است. این ریدایرکت می‌تواند به صفحات مشابه یا جدیدتری که محتوای بهتری دارند اشاره کند و از ایجاد صفحات بی‌ارزش در سایت جلوگیری کند.
به عنوان مثال، اگر صفحه‌ای از یک محصول که دیگر به فروش نمی‌رسد وجود دارد، می‌توان آن را به صفحه‌ای از محصولات مشابه ریدایرکت کرد تا ترافیک سایت حفظ شود و از ایجاد صفحات بی‌فایده جلوگیری گردد.
4. حذف لینک‌های داخلی به صفحات زامبی
علاوه بر حذف یا ریدایرکت کردن خود صفحات زامبی، باید از لینک‌دهی داخلی به این صفحات نیز جلوگیری کرد. هر لینکی که به یک صفحه زامبی اشاره دارد، باید به‌طور دقیق شناسایی و اصلاح شود. این اقدام باعث میشود که صفحات بی‌ارزش دیگر در سایت به‌شکل غیرمستقیم مورد توجه موتورهای جستجو قرار نگیرند و رتبه‌بندی سایت تحت تاثیر آن‌ها قرار نگیرد.
تفاوت زامبی پیج‌ها با صفحات 404 و صفحات ریدایرکت شده
تفاوت اصلی بین زامبی پیج‌ها و صفحات 404 یا ریدایرکت شده به نحوه رفتار این صفحات در موتورهای جستجو و تاثیر آن‌ها بر روی عملکرد سایت برمی‌گردد:
صفحات 404 به صفحاتی گفته میشود که به طور کامل از دست رفته‌اند و دیگر قابل دسترسی نیستند. زمانی که یک صفحه با کد وضعیت 404 مواجه میشود، یعنی صفحه مورد نظر به دلایل مختلف مانند حذف دائمی، تغییر ساختار URL یا اشتباهات لینک‌دهی، دیگر وجود ندارد. موتورهای جستجو به سرعت این صفحات را شناسایی می‌کنند و آن‌ها را از ایندکس خود حذف می‌کنند. در نتیجه، صفحاتی که به وضعیت 404 دچار می‌شوند، هیچ‌گونه ترافیک یا توجهی از موتورهای جستجو دریافت نمی‌کنند و تأثیر منفی چندانی بر رتبه‌بندی سایت ندارند، مگر اینکه تعداد زیادی از این صفحات در سایت وجود داشته باشد.
آشنایی با خطاهای سری 400 و نحوه رفع آن‌ها
صفحات ریدایرکت شده در واقع صفحاتی هستند که از URL قدیمی به یک URL جدید هدایت می‌شوند. این ریدایرکت با استفاده از ریدایرکت 301 (مؤثرترین نوع ریدایرکت) یا 302 انجام میشود. وقتی کاربری به صفحه‌ای مراجعه میکند که به صفحه دیگری ریدایرکت شده است، به طور خودکار به صفحه جدید هدایت میشود. این صفحات برای حفظ ترافیک و اعتبار صفحات قدیمی در سایت ایجاد می‌شوند و به موتورهای جستجو اعلام می‌کنند که صفحه قبلی به یک آدرس جدید منتقل شده است. برخلاف صفحات 404، صفحات ریدایرکت شده به‌طور مستقیم تأثیری در سئو سایت ندارند، زیرا اعتبار صفحه اصلی به صفحه جدید منتقل میشود.
اما زامبی پیج‌ها در مقایسه با صفحات 404 و ریدایرکت شده وضعیت متفاوتی دارند. زامبی پیج‌ها به صفحاتی اطلاق میشود که هنوز در سایت حضور دارند اما هیچ محتوای مفیدی برای کاربر ندارند یا به‌روز نشده‌اند. این صفحات ممکن است به‌طور معمول در نتایج جستجو نمایش داده شوند. اما از آنجا که محتوای این صفحات بی‌ارزش است، به‌طور عملی برای کاربران هیچ کمکی نمی‌کنند.
به عبارت دیگر، این صفحات ممکن است همچنان در ایندکس موتورهای جستجو قرار گیرند، اما به دلیل نبود محتوای مفید یا مرتبط، به موتورهای جستجو سیگنال‌های منفی می‌دهند که می‌تواند بر رتبه‌بندی کلی سایت تأثیر منفی بگذارد. برخلاف صفحات 404 که به طور کامل ناپدید می‌شوند، یا صفحات ریدایرکت شده که به مقصد جدید هدایت می‌شوند، زامبی پیج‌ها همچنان وجود دارند و ممکن است بدون آنکه هیچ‌گونه محتوای مفیدی ارائه دهند، در نتایج جستجو نمایان شوند.
نتایج مثبت حذف زامبی پیج‌ها از سایت
حذف زامبی پیج‌ها از سایت نتایج مثبتی برای سئو و عملکرد کلی سایت خواهد داشت. با از بین بردن این صفحات بی‌استفاده، سایت می‌تواند تمرکز بیشتری بر روی صفحات با محتوای مفید داشته باشد. این کار می‌تواند به بهبود سرعت ایندکس صفحات مفید، افزایش رتبه‌بندی در موتورهای جستجو و در نهایت بهبود تجربه کاربری منجر شود. علاوه بر این، حذف زامبی پیج‌ها باعث کاهش شلوغی سایت و بهینه‌سازی منابع سرور میشود.
