کوکیها ابزار مهمی در مدیریت دادههای کاربران محسوب میشوند که نقش کلیدی در بهبود تجربه کاربری و تحلیل رفتار بازدیدکنندگان دارند. با توجه به قوانین حریم خصوصی، استفاده صحیح از کوکیها در وبسایتها اهمیت زیادی دارد. در وردپرس، با کمک افزونههای مخصوص یا اضافه کردن کدهای سفارشی، میتوان پیام پذیرش Cookie را بهدرستی پیادهسازی کرد. همچنین، بررسی و تست عملکرد فرم پذیرش Cookie باید در اولویت قرار گیرد تا از رعایت استانداردهای قانونی اطمینان حاصل شود. در این مقاله، به بررسی کوکیها و نحوه ایجاد آن در وردپرس پرداخته خواهد شد.
کوکی (Cookie) چیست و چه کاربردی دارد؟
کوکیها (Cookie) فایلهای متنی کوچکی هستند که هنگام بازدید از یک وبسایت، توسط سرور آن سایت ایجاد شده و در مرورگر کاربر ذخیره میشوند. این فایلها حاوی دادههایی مانند اطلاعات ورود به سیستم، تنظیمات شخصیسازیشده، تاریخچه بازدید از صفحات و سایر اطلاعات مرتبط با تعاملات کاربر در سایت موردنظر هستند. بهعبارتدیگر، Cookieها به وبسایتها کمک میکنند تا کاربران را شناسایی کرده و خدماتی متناسب با نیازهای آنها ارائه دهند.
استفاده از کوکیها دارای مزایای متعددی است. از جمله این مزایا میتوان به بهبود تجربه کاربری اشاره کرد؛ به این صورت که Cookieها اطلاعاتی مانند نام کاربری یا تنظیمات ترجیحی را ذخیره کرده و در بازدیدهای بعدی، بدون نیاز به ورود مجدد اطلاعات، تجربهای راحتتر را برای کاربر فراهم میکنند. شخصیسازی محتوا یکی دیگر از کاربردهای مهم Cookieها است. این فایلها به وبسایتها اجازه میدهند تا بر اساس رفتارهای قبلی کاربر، محتوای سفارشیسازیشدهای را ارائه دهند. (به عنوان مثال، نمایش پیشنهادهای خرید بر اساس جستجوهای قبلی)
علاوه بر این، Cookieها نقش مهمی در تبلیغات هدفمند دارند. شرکتهای تبلیغاتی با استفاده از کوکیهای ذخیرهشده در مرورگر کاربران، میتوانند علایق و نیازهای آنها را تحلیل کرده و تبلیغاتی مرتبط و متناسب نمایش دهند. این فرآیند باعث افزایش احتمال کلیک بر روی تبلیغات و در نتیجه بهبود نرخ تبدیل کسبوکارها میشود. با این حال، ازآنجاییکه Cookieها میتوانند دادههای کاربران را ذخیره کنند، مسائل مربوط به حریم خصوصی و امنیت اطلاعات نیز در استفاده از آنها مطرح میشود. به همین دلیل، بسیاری از کشورها و سازمانهای بینالمللی، قوانینی مانند GDPR و CCPA را برای تنظیم نحوه استفاده از Cookieها تدوین کردهاند.
انواع کوکیها در وبسایتها
Cookieها به دستههای مختلفی تقسیم میشوند که مهمترین آنها عبارتند از:
۱. کوکیهای سشن (Session Cookies)
این نوع Cookieها بهصورت موقت در مرورگر ذخیره میشوند و تنها تا زمانی که کاربر در همان جلسه مرورگر فعال است، قابل استفاده هستند. بهمحض اینکه کاربر مرورگر خود را ببندد، این Cookieها بهطور خودکار حذف میشوند. از این Cookieها معمولا برای مدیریت نشستهای کاربری در وبسایتها استفاده میشود. بهعنوانمثال، هنگام ورود به یک حساب کاربری، کوکیهای سشن اطلاعات مربوط به ورود را تا زمان بسته شدن مرورگر حفظ میکنند تا نیازی به احراز هویت مجدد نباشد. این نوع Cookieها امنیت بیشتری نسبت به کوکیهای مداوم دارند؛ زیرا پس از پایان جلسه، هیچ اطلاعاتی در سیستم کاربر باقی نمیماند.
۲. کوکیهای مداوم (Persistent Cookies)
برخلاف کوکیهای سشن، کوکیهای مداوم برای مدت طولانیتری در دستگاه کاربر باقی میمانند (حتی اگر مرورگر بسته شود). این Cookieها دارای یک تاریخ انقضا هستند که میتواند از چند روز تا چند ماه یا حتی سالها باشد. کوکیهای مداوم برای ذخیره اطلاعاتی مانند تنظیمات کاربر، اطلاعات ورود یا سابقه مرور استفاده میشوند تا کاربر در دفعات بعدی نیازی به ورود مجدد اطلاعات نداشته باشد. این نوع Cookieها در وبسایتهایی که تجربه کاربری شخصیسازیشده ارائه میدهند (مانند فروشگاههای اینترنتی که محصولات دیدهشده را ذخیره میکنند)، کاربرد دارند. بااینحال استفاده طولانیمدت از این Cookieها میتواند نگرانیهایی در مورد حریم خصوصی کاربران ایجاد کند.
۳. کوکیهای شخص اول (First-Party Cookies)
این نوع Cookieها مستقیما توسط دامنهای که کاربر در حال بازدید از آن است، ایجاد و مدیریت میشوند. کوکیهای شخص اول برای بهبود تجربه کاربری به کار میروند و به وبسایتها اجازه میدهند اطلاعات مهمی مانند تنظیمات زبان، محتوای سبد خرید یا وضعیت ورود کاربران را ذخیره کنند. به دلیل اینکه این Cookieها مستقیما توسط سایت اصلی تنظیم میشوند، از نظر امنیتی کمخطرتر از کوکیهای شخص ثالث در نظر گرفته میشوند. علاوه بر این، اکثر مرورگرها این Cookieها را محدود نمیکنند و از آنها برای ارائه تجربه کاربری بهتر پشتیبانی میکنند.
۴. کوکیهای شخص ثالث (Third-Party Cookies)
این Cookieها توسط دامنهای غیر از دامنهای که کاربر در حال بازدید از آن است، تنظیم میشوند. معمولا این Cookieها توسط سرویسهای خارجی مانند شبکههای تبلیغاتی، ابزارهای آنالیز وب و پلتفرمهای رسانههای اجتماعی مورد استفاده قرار میگیرند. بهعنوانمثال، اگر یک وبسایت از Google Analytics برای تحلیل رفتار کاربران استفاده کند، گوگل یک Cookie شخص ثالث روی مرورگر کاربر ایجاد میکند. این Cookieها برای ارائه تبلیغات هدفمند و ردیابی فعالیتهای کاربر در چندین سایت مختلف استفاده میشوند. بااینحال،به دلیل نگرانیهای مربوط به حریم خصوصی، بسیاری از مرورگرهای مدرن مانند Safari و Firefox، قابلیتهای پیشفرضی برای مسدودسازی کوکیهای شخص ثالث ارائه دادهاند.
بهترین جایگزین برای گوگل آنالیتیکس چیست؟
چرا پذیرش کوکیها در سایتها اهمیت دارد؟
پذیرش Cookieها تأثیر زیادی در بهبود تجربه کاربری و عملکرد وبسایت دارد. برخی از مهمترین دلایل اهمیت Cookieها عبارتند از:
حفظ اطلاعات ورود کاربران و جلوگیری از نیاز به ورود مجدد
ارائه محتوای شخصیسازیشده بر اساس تعاملات گذشته
بهبود عملکرد سایت با ذخیره تنظیمات کاربران
جمعآوری دادههای تحلیلی برای بهینهسازی استراتژیهای بازاریابی
با این حال، از آنجایی که Cookieها اطلاعات شخصی کاربران را ذخیره میکنند، قوانین مختلفی برای تنظیم و استفاده از آنها وضع شده است.
قوانین و مقررات مربوط به کوکیها (GDPR و CCPA)
در سالهای اخیر، قوانینی برای حفظ حریم خصوصی کاربران تدوین شده است که بر نحوه استفاده از Cookieها تأثیر میگذارند:
مقررات حفاظت از دادههای عمومی (GDPR)
مقررات حفاظت از دادههای عمومی یا GDPR یک قانون جامع در اتحادیه اروپا است که برای افزایش شفافیت و کنترل کاربران بر دادههای شخصیشان طراحی شده است. طبق این قانون، تمامی وبسایتها و سرویسهای آنلاین که در اتحادیه اروپا فعالیت دارند یا به کاربران اروپایی خدمات ارائه میدهند، موظف هستند قبل از تنظیم هرگونه Cookie غیرضروری، رضایت صریح کاربران را دریافت کنند.
این قانون نهتنها شامل کوکیهای تبلیغاتی و تحلیلی میشود بلکه حتی در مورد دادههایی مانند آدرس IP و تاریخچه مرور کاربران نیز اعمال میشود. وبسایتها باید گزینهای برای پذیرش یا رد Cookieها ارائه دهند و کاربران را در مورد نحوه استفاده از دادههایشان بهطور شفاف آگاه کنند. در صورت عدم رعایت این مقررات، شرکتها ممکن است با جریمههای سنگین تا ۲۰ میلیون یورو یا ۴٪ از درآمد سالانه جهانی خود مواجه شوند.
قانون حریم خصوصی مصرفکنندگان کالیفرنیا (CCPA)
قانون حریم خصوصی مصرفکنندگان کالیفرنیا یا CCPA یکی از قوانین پیشرو در ایالات متحده در زمینه محافظت از اطلاعات شخصی کاربران است که بهطور خاص برای ساکنان ایالت کالیفرنیا تدوین شده است. این قانون به مصرفکنندگان اجازه میدهد تا بدانند چه دادههایی از آنها جمعآوری میشود، چگونه استفاده میشود و آیا اطلاعاتشان با شخص ثالثی به اشتراک گذاشته میشود یا خیر.
مطابق CCPA، کاربران این حق را دارند که درخواست کنند تا شرکتها دادههای ذخیرهشده درباره آنها را ارائه دهند، اطلاعاتشان را حذف کنند یا از فروش دادههای شخصیشان جلوگیری کنند. وبسایتهایی که اطلاعات کاربران کالیفرنیایی را پردازش میکنند، ملزم به ارائه یک لینک “Do Not Sell My Personal Information” (فروش اطلاعات شخصی من را متوقف کنید) در سایت خود هستند. این قانون با هدف افزایش شفافیت و ایجاد کنترل بیشتر برای کاربران نسبت به دادههایشان وضع شده و در صورت نقض آن، شرکتها با جریمههایی تا ۷,۵۰۰ دلار برای هر تخلف عمدی و ۲,۵۰۰ دلار برای تخلفات غیرعمدی روبهرو خواهند شد.
مشاهده کوکی ها در گوگل کروم
برای مشاهده کوکیهای ذخیرهشده در مرورگر کروم، مراحل زیر باید دنبال شود:
مرورگر Google Chrome باز شود.
کلیدهای F12 یا Ctrl + Shift + I فشار داده شود تا ابزارهای توسعهدهنده باز شوند.
از تب Application، گزینه Cookies انتخاب شود.
لیست کوکیهای مربوط به هر وبسایت قابل مشاهده خواهد بود.
کوکی ها کجا ذخیره میشوند؟
Cookieها معمولا در حافظه موقت مرورگر ذخیره میشوند. در ویندوز و مک، مسیر ذخیره Cookieها وابسته به نوع مرورگر مورد استفاده است. برای مثال:
در گوگل کروم
مسیر C:\Users\YourUsername\AppData\Local\Google\Chrome\User Data\Default\Cookies
در فایرفاکس
مسیر C:\Users\YourUsername\AppData\Roaming\Mozilla\Firefox\Profiles\
نحوه حذف کوکیها در مرورگرهای مختلف
کاربران میتوانند با حذف Cookieها، دادههای ذخیرهشده را پاک کنند. روش حذف Cookieها در مرورگرهای مختلف بهصورت زیر است:
گوگل کروم
تنظیمات مرورگر باز شود.
گزینه Privacy and security انتخاب شود.
در بخش Cookies and other site data، گزینه Clear browsing data انتخاب گردد.
موزیلا فایرفاکس
از منوی تنظیمات، به بخش Privacy & Security مراجعه شود.
در قسمت Cookies and Site Data، گزینه Clear Data انتخاب گردد.
بررسی تفاوت کوکی (Cookie) و کش (Cache)
در حالی که Cookieها اطلاعات مربوط به تعاملات کاربر را ذخیره میکنند، کش (Cache) به ذخیره فایلهای استاتیک سایت برای بارگذاری سریعتر صفحات اشاره دارد. مهمترین تفاوتهای این دو به شکل زیر است:
نحوه نمایش پیام پذیرش کوکیها در وردپرس
در وردپرس، نمایش پیام پذیرش Cookieها به روشهای مختلفی قابل انجام است. یکی از روشهای رایج استفاده از افزونههای تخصصی مدیریت کوکیها است که به کاربران امکان میدهند بدون نیاز به دانش کدنویسی، پیامهای پذیرش Cookie را بهراحتی در سایت خود فعال کنند. این افزونهها قابلیتهایی مانند شخصیسازی متن پیام، تغییر رنگبندی و استایل، تنظیم محل نمایش نوار پذیرش، و حتی مدیریت کوکیهای مختلف بر اساس نوع آنها را ارائه میدهند.
علاوه بر افزونهها، قرار دادن کدهای موردنیاز در قالب وردپرس نیز یک گزینه دیگر است که به توسعهدهندگان و مدیران سایت اجازه میدهد کنترل بیشتری بر نحوه نمایش پیام Cookieها داشته باشند. در این روش، میتوان با استفاده از HTML، CSS و JavaScript یک نوار پذیرش Cookie سفارشی طراحی کرد که به کاربران امکان دهد Cookieها را بپذیرند یا جزئیات مربوط به آنها را مشاهده کنند. همچنین، میتوان کوکیهای ضروری و غیرضروری را بهطور جداگانه مدیریت کرد و مطابق با مقرراتی مانند GDPR و CCPA رفتار آنها را تنظیم نمود.
معمولا پیام پذیرش Cookie شامل یک دکمه پذیرش و گزینهای برای مشاهده اطلاعات بیشتر درباره نوع و نحوه عملکرد کوکیهای ذخیرهشده در مرورگر کاربران است. در برخی موارد، گزینههای بیشتری مانند رد کردن کوکیهای غیرضروری یا شخصیسازی تنظیمات حریم خصوصی نیز در این پنجره نمایش داده میشود. هدف اصلی این پیام، افزایش شفافیت، رعایت قوانین حریم خصوصی، و ایجاد تجربهای بهتر و ایمنتر برای کاربران وبسایت است.
بهترین افزونههای پذیرش کوکی برای وردپرس
برخی از محبوبترین افزونههای پذیرش Cookie در وردپرس عبارتند از:
GDPR Cookie Consent
Cookie Notice & Compliance for GDPR / CCPA
Complianz – GDPR/CCPA Cookie Consent
CookieYes | GDPR Cookie Consent & Compliance Notice
این افزونهها امکان سفارشیسازی پیام Cookie، دریافت رضایت کاربر و تنظیم قوانین مربوط به حریم خصوصی را فراهم میکنند.
ساخت فرم پذیرش کوکی ها با افزونه GDPR Cookie Consent در وردپرس
برای ساخت فرم پذیرش کوکیها در وردپرس با استفاده از افزونه CookieYes | GDPR Cookie Consent، مراحل زیر را دنبال کنید:
۱. نصب افزونه
- به پیشخوان وردپرس بروید.
- از منوی سمت چپ، به بخش افزونهها > افزودن بروید.
- در قسمت جستجو، عبارت CookieYes | GDPR Cookie Consent را وارد کنید.
- افزونه را از لیست پیدا کرده و روی نصب کلیک کنید.
- پس از نصب، بر روی فعالسازی کلیک کنید.
دانلود افزونه CookieYes | GDPR Cookie Consent
۲. ساخت اکانت در سایت CookieYes
- پس از فعالسازی افزونه، به صفحه تنظیمات افزونه در وردپرس بروید.
- در این صفحه، به شما پیشنهاد میشود که یک اکانت در سایت CookieYes بسازید.
- به سایت CookieYes بروید و یک حساب کاربری بسازید (اگر قبلا حساب نداشتید) یا وارد شوید.
- پس از ورود، به صفحه Account Settings بروید و API Key خود را دریافت کنید.
۳. اتصال افزونه به اکانت CookieYes
- در صفحه تنظیمات افزونه در وردپرس، API Key که از سایت CookieYes دریافت کردهاید را وارد کنید.
- پس از وارد کردن API Key، روی Save Changes کلیک کنید تا افزونه به اکانت شما متصل شود.
- بعد از اتصال، افزونه بهطور خودکار تنظیمات اولیه را از سایت CookieYes دریافت میکند و تنظیمات مربوط به کوکیها بهطور خودکار اعمال میشود.
۴. تنظیمات از طریق سایت CookieYes
- حالا که افزونه به اکانت شما متصل شده است، تمام تنظیمات باید از طریق سایت CookieYes انجام شود.
- وارد داشبورد اکانت خود در سایت CookieYes شوید.
- در بخش تنظیمات، میتوانید پیام پذیرش کوکی را سفارشیسازی کنید.
- همچنین میتوانید تنظیمات مربوط به GDPR، CCPA و سایر قوانین حریم خصوصی را پیکربندی کنید.
- پس از انجام تنظیمات، تغییرات بهطور خودکار به وبسایت شما منتقل میشود.
۵. ذخیره تغییرات و فعالسازی
پس از بررسی تنظیمات و اطمینان از صحیح بودن آنها، تغییرات را ذخیره کرده و افزونه بهطور خودکار پیام پذیرش کوکیها را در سایت شما فعال میکند. با این روش، افزونه CookieYes | GDPR Cookie Consent بهطور کامل پیکربندی شده و پیام پذیرش کوکیها مطابق با قوانین GDPR و سایر مقررات حریم خصوصی برای کاربران نمایش داده خواهد شد.
تست و بررسی عملکرد فرم پذیرش کوکی
پس از افزودن فرم پذیرش کوکی، باید عملکرد آن بررسی شود. برای این کار:
سایت در حالت ناشناس (Incognito Mode) باز شود.
بررسی شود که پیام پذیرش Cookie نمایش داده میشود.
پذیرش Cookie انجام شود و ذخیره آن در مرورگر بررسی گردد.
در صورت نیاز، تنظیمات مربوط به نمایش پیام و قوانین Cookie اصلاح شوند.
