گوگل به منظور ارزیابی کیفیت تجربه کاربری، مجموعه‌ای از شاخص‌های تخصصی به نام Core Web Vitals را معرفی کرده است که به‌طور دقیق وضعیت عملکرد صفحات وب را اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص‌ها به ویژه بر سرعت بارگذاری، تعامل کاربران با صفحه و ثبات بصری محتوا تمرکز دارند.
در این مقاله، به بررسی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های این مجموعه یعنی First Contentful Paint (FCP)، پرداخته خواهد شد. با شناخت دقیق FCP و نحوه اندازه‌گیری و بهینه‌سازی آن، می‌توانید تجربه کاربری بهتری برای بازدیدکنندگان سایتتان فراهم کرده و در نتیجه، رتبه سایت خود را در نتایج جستجوی گوگل بهبود دهید.
آشنایی با شاخص‌های مهم Core Web Vitals گوگل
گوگل برای ارزیابی کیفیت تجربه کاربری (UX) صفحات وب از مجموعه‌ای از معیارهای دقیق و تخصصی تحت عنوان Core Web Vitals استفاده می‌کند. این معیارها به‌طور ویژه برای سنجش و اندازه‌گیری عملکرد صفحات وب از جنبه‌های مختلف طراحی شده‌اند. پارامترهای Core Web Vitals به‌گونه‌ای تنظیم شده‌اند که اطلاعات دقیقی از سرعت بارگذاری، میزان تعامل کاربران با صفحه و ثبات بصری محتوا را ارائه دهند.
این عوامل به‌طور مستقیم و ملموس بر تجربه کلی کاربران تأثیر می‌گذارند و می‌توانند در نهایت بر رضایت کاربر از یک وب‌سایت و همچنین موفقیت کلی آن تأثیر زیادی داشته باشند. این معیارها نه‌تنها بر نحوه تعامل کاربران با سایت‌ها اثرگذار هستند، بلکه به‌طور مستقیم بر رفتار جستجوی کاربران و تصمیمات گوگل برای رتبه‌بندی سایت‌ها نیز تأثیر می‌گذارند. بنابراین، توجه به این پارامترها و بهینه‌سازی آن‌ها می‌تواند به بهبود تجربه کاربری و موفقیت سایت در موتورهای جستجو کمک شایانی کند. شاخص‌های مهم CWV گوگل شامل موارد زیر می‌شود:
- Largest Contentful Paint (LCP)
- First Contentful Paint (FCP)
- First Input Delay (FID)
- Cumulative Layout Shift (CLS)
سئو تکنیکال چیست؟ کامل‌ترین چک لیست Technical SEO
FCP چیست و چرا اهمیت دارد؟
معیار First Contentful Paint (FCP) یکی از شاخص‌های مهم Core Web Vitals محسوب می‌شود که مشخص می‌کند چه مدت طول می‌کشد تا اولین محتوای قابل مشاهده روی صفحه نمایش داده شود. این محتوا می‌تواند شامل متن، تصویر، آیکون، SVG یا هر عنصر گرافیکی دیگری باشد که توسط مرورگر پردازش و رندر می‌شود. به عبارت دیگر، FCP نشان‌دهنده زمان اولین تعامل بصری کاربر با صفحه است و تأثیر مستقیمی بر احساس سرعت سایت دارد.
اهمیت FCP در تجربه کاربری (UX) و سئو غیرقابل انکار است. اگر مقدار FCP بالا باشد، کاربران ممکن است حس کنند که سایت کند است و در نتیجه، صفحه را قبل از بارگذاری کامل ترک کنند. این موضوع می‌تواند نرخ پرش (Bounce Rate) را افزایش داده و نرخ تبدیل (Conversion Rate) را کاهش دهد. علاوه بر این، گوگل از این معیار به عنوان یکی از فاکتورهای رتبه‌بندی در نتایج جستجو استفاده می‌کند. سایتی که FCP پایینی داشته باشد، تجربه بهتری برای کاربران فراهم می‌کند و احتمالا جایگاه بهتری در صفحه نتایج جستجو (SERP) خواهد داشت.
بهینه‌سازی FCP نه‌تنها باعث بهبود تجربه کاربری و افزایش رضایت کاربران می‌شود، بلکه می‌تواند منجر به افزایش مدت‌زمان حضور کاربران در سایت، کاهش نرخ خروج و افزایش نرخ تعامل (Engagement Rate) شود. بنابراین، توجه به این معیار و کاهش زمان آن از اهمیت بالایی برخوردار است و باید در استراتژی‌های بهینه‌سازی سرعت سایت مورد توجه قرار گیرد.
FCP چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
FCP را می‌توان با استفاده از ابزارهای مختلف اندازه‌گیری کرد. PageSpeed Insights، Lighthouse و GTmetrix از جمله ابزارهایی هستند که این معیار را در کنار سایر فاکتورهای سرعت بارگذاری ارائه می‌دهند. در گزارش این ابزارها، FCP به صورت یک عدد بر حسب ثانیه نمایش داده می‌شود. به طور کلی:
کمتر از ۱.۸ ثانیه = عالی
بین ۱.۸ تا ۳ ثانیه = نیاز به بهینه‌سازی
بیشتر از ۳ ثانیه = ضعیف
دلایل بالا بودن FCP در GTmetrix چیست؟
هنگام بررسی FCP در GTmetrix، ممکن است دلایل مختلفی برای بالا بودن آن مشاهده شود که هرکدام به نوعی فرآیند نمایش اولین محتوای قابل مشاهده را کند می‌کنند. در ادامه، برخی از مهم‌ترین این دلایل همراه با توضیحات کامل‌تر بررسی شده‌اند:
۱. بارگذاری فونت‌های سفارشی
فونت‌های سفارشی یکی از عوامل اصلی تأخیر در نمایش محتوا هستند. هنگامی که مرورگر برای بارگذاری فونت‌های خاص از سرور خارجی یا حتی از سرور داخلی زمان زیادی صرف کند، محتوای متنی صفحه ممکن است دیرتر ظاهر شود. به این پدیده Flash of Invisible Text (FOIT) گفته می‌شود که در آن کاربران قبل از بارگذاری فونت، هیچ متنی مشاهده نمی‌کنند. این اتفاق می‌تواند حس کندی سایت را القا کرده و بر تجربه کاربری تأثیر منفی بگذارد.
۲. جاوا اسکریپت‌های مسدودکننده رندر
جاوا اسکریپت‌ها اگر به‌درستی مدیریت نشوند، می‌توانند روند رندر صفحه را به تأخیر بیندازند. اسکریپت‌هایی که مستقیما در تگ <head> بارگذاری می‌شوند، اجرای سایر منابع صفحه را متوقف کرده و باعث افزایش زمان FCP می‌شوند. مرورگر ابتدا باید این فایل‌های جاوا اسکریپت را دانلود و اجرا کند سپس پردازش سایر منابع را ادامه دهد. این موضوع به‌ویژه در سایت‌هایی که از اسکریپت‌های شخص ثالث مانند تبلیغات، آنالیتیکس یا سرویس‌های چت آنلاین استفاده می‌کنند، بیشتر مشاهده می‌شود.
۳. عدم استفاده از Preload و Prefetch
یکی از روش‌های بهینه‌سازی FCP، بارگذاری هوشمند فایل‌های موردنیاز قبل از درخواست کاربر است. تکنیک‌های Preload و Prefetch به مرورگر کمک می‌کنند تا فایل‌های مهمی مانند فونت‌ها، تصاویر، و فایل‌های CSS و JS را قبل از آنکه واقعا موردنیاز باشند، دانلود کند. در صورتی که این روش‌ها پیاده‌سازی نشوند، مرورگر ممکن است هنگام پردازش صفحه متوجه شود که برخی فایل‌ها نیاز به بارگیری دارند، که این مسئله موجب افزایش تأخیر در نمایش اولین محتوای صفحه می‌شود.
۴. عدم استفاده از فشرده‌سازی فایل‌ها
هرچه فایل‌های CSS و جاوا اسکریپت بزرگ‌تر باشند، مدت بیشتری طول می‌کشد تا مرورگر آن‌ها را پردازش کند. در صورتی که این فایل‌ها بهینه‌سازی نشوند، زمان بارگیری آن‌ها افزایش یافته و در نتیجه، نمایش محتوای اولیه به تأخیر خواهد افتاد.
۵. استفاده از تصاویر حجیم و بدون بهینه‌سازی
تصاویر یکی از سنگین‌ترین منابعی هستند که بر سرعت بارگذاری و مقدار FCP تأثیر می‌گذارند. اگر تصاویر با فرمت‌های قدیمی مانند PNG یا JPEG و بدون بهینه‌سازی در صفحه قرار گیرند، مرورگر مجبور می‌شود زمان زیادی را صرف بارگذاری و پردازش آن‌ها کند. به‌خصوص در صفحات لندینگ و مقالات که حجم زیادی از تصاویر وجود دارد، این مسئله شدیدتر دیده می‌شود.
روش‌های کاهش FCP صفحه
برای کاهش FCP و بهبود سرعت نمایش اولیه صفحه، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
۱. بهینه‌سازی فونت‌ها
فونت‌ها می‌توانند یکی از مهم‌ترین عوامل تأخیر در نمایش محتوای اولیه صفحه باشند، به‌ویژه زمانی که از فونت‌های سفارشی استفاده می‌شود. برای کاهش تأثیر آن‌ها، راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:
استفاده از
font-display: swapدر CSS باعث می‌شود که متن بلافاصله با یک فونت جایگزین نمایش داده شود تا زمانی که فونت اصلی بارگذاری شود. این کار از مشکل نمایش دیرهنگام متن (FOIT) جلوگیری می‌کند.پیش‌بارگذاری (
preload) فونت‌های مهم با استفاده از<link rel="preload" as="font" type="font/woff2">باعث می‌شود که مرورگر قبل از پردازش CSS و جاوااسکریپت، فونت‌های ضروری را دانلود کند.انتخاب فونت‌های سبک‌تر و استفاده از فرمت WOFF2 که نسبت به دیگر فرمت‌ها (مانند TTF) بهینه‌تر است.
۲. کاهش حجم و تعداد فایل‌های CSS و JS
فایل‌های CSS و JS حجیم و غیرضروری باعث افزایش مدت‌زمان پردازش و در نتیجه، کندی نمایش اولیه صفحه می‌شوند. برای بهینه‌سازی این موارد، اقدامات زیر قابل انجام است:
کوچک‌سازی (Minify) و ترکیب فایل‌های CSS و جاوااسکریپت به حذف فضاهای خالی، کامنت‌ها و کاراکترهای اضافی کمک کرده و حجم فایل‌ها را کاهش می‌دهد.
استفاده از بارگذاری غیرهمزمان (
async) و تأخیری (defer) برای اسکریپت‌های غیرضروری که اجازه می‌دهد پردازش HTML ادامه یابد و اسکریپت‌ها بعداً اجرا شوند.تقسیم‌بندی فایل‌های CSS (Critical CSS) برای نمایش سریع محتوای ضروری و بارگذاری بقیه استایل‌ها به‌صورت Lazy Loading.
حذف فایل‌های جاوااسکریپتی که استفاده نمی‌شوند تا حجم بارگذاری کاهش یابد.
۳. استفاده از Lazy Loading برای تصاویر و ویدیوها
تصاویر و ویدیوها حجم زیادی از یک صفحه وب را تشکیل می‌دهند و اگر بهینه‌سازی نشوند، می‌توانند تأثیر چشمگیری بر مقدار FCP داشته باشند. برخی از روش‌های بهینه‌سازی عبارت‌اند از:
فعال کردن
loading="lazy"برای تصاویر و ویدیوهای غیرضروری که باعث می‌شود این محتواها فقط زمانی بارگذاری شوند که کاربر به آن قسمت از صفحه برسد.استفاده از فرمت‌های تصویری مدرن مانند WebP و AVIF که نسبت به فرمت‌های قدیمی مانند PNG و JPEG فشرده‌تر و سبک‌تر هستند.
تنظیم اندازه مناسب تصاویر به‌گونه‌ای که متناسب با رزولوشن صفحه نمایش کاربران باشد و از بارگذاری تصاویر بزرگ‌تر از حد نیاز جلوگیری شود.
بارگذاری پیشرفته و بهینه ویدیوها با استفاده از HLS (HTTP Live Streaming) یا جایگزینی تصاویر کم‌حجم قبل از پخش ویدیوها.
بهترین فرمت تصویر برای وب سایت
۴. فعال کردن فشرده‌سازی Gzip یا Brotli
فشرده‌سازی فایل‌های متنی مانند HTML، CSS و JS می‌تواند حجم آن‌ها را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داده و در نتیجه، سرعت بارگذاری را افزایش دهد. برای این کار:
بررسی تنظیمات سرور و فعال‌سازی فشرده‌سازی Gzip یا Brotli (Brotli معمولا فشرده‌سازی بهتری نسبت به Gzip دارد).
فشرده‌سازی محتوای داینامیک و استاتیک به‌گونه‌ای که فایل‌های ذخیره‌شده نیز بهینه باشند.
بررسی لاگ‌های شبکه در DevTools مرورگر برای اطمینان از فشرده‌سازی صحیح فایل‌ها.
۵. استفاده از CDN برای بارگذاری سریع‌تر محتوا
شبکه توزیع محتوا (CDN) با قرار دادن فایل‌های استاتیک در چندین موقعیت جغرافیایی مختلف، زمان بارگذاری و تأخیر FCP را کاهش می‌دهد. برخی از مزایای استفاده از CDN عبارت‌اند از:
افزایش سرعت بارگذاری با توزیع فایل‌ها از نزدیک‌ترین سرور به کاربر.
کاهش فشار روی سرور اصلی و جلوگیری از تأخیر در پردازش درخواست‌ها.
بهینه‌سازی خودکار تصاویر، فونت‌ها و سایر منابع توسط CDNهایی مانند Cloudflare، Fastly یا Akamai.
ذخیره‌سازی کش فایل‌های استاتیک در سرورهای مختلف تا نیازی به بارگذاری مجدد آن‌ها نباشد.
CDN چیست؟ معرفی بهترین شبکه توزیع محتوا
تأثیر FCP بر نرخ پرش (Bounce Rate)
اگر مقدار FCP بالا باشد، کاربران به‌سرعت احساس می‌کنند که سایت کند است و این موضوع می‌تواند تأثیر منفی زیادی بر تجربه کاربری آن‌ها داشته باشد. وقتی صفحه‌ای دیر بارگذاری می‌شود، کاربران تمایلی به انتظار ندارند و ممکن است قبل از مشاهده کامل محتوا، سایت را ترک کنند. این موضوع به‌ویژه در دستگاه‌های موبایل که کاربران انتظار سرعت بیشتری دارند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. طبق تحقیقات انجام‌شده اگر زمان بارگذاری صفحه بیش از ۳ ثانیه طول بکشد، نرخ پرش می‌تواند تا ۳۲٪ افزایش یابد. این بدان معناست که تقریبا یک‌سوم از کاربران ممکن است قبل از مشاهده محتوای صفحه، سایت را ترک کنند که این مسئله می‌تواند منجر به کاهش تعامل کاربران با سایت شود.
خدمات افزایش سرعت سایت
افزایش نرخ پرش تنها یکی از مشکلات ناشی از بالا بودن FCP است. این مسئله می‌تواند بر سایر شاخص‌های تعامل کاربران نیز تأثیر منفی بگذارد. برای مثال کاربرانی که سایت کندی را تجربه می‌کنند، صفحات کمتری را مرور کرده و مدت‌زمان کمتری در سایت باقی می‌مانند. این کاهش تعامل می‌تواند منجر به کاهش نرخ تبدیل شود؛ به‌ویژه در سایت‌هایی که وابسته به ثبت‌نام، خرید آنلاین یا تبلیغات هستند. ازآنجاکه تجربه کاربری یکی از فاکتورهای مهم در رتبه‌بندی گوگل است، افزایش نرخ پرش و کاهش تعامل کاربران می‌تواند به‌طور غیرمستقیم باعث افت رتبه سایت در نتایج جستجو شود.
علاوه بر این، تأخیر در بارگذاری اولیه محتوا باعث ایجاد تأثیر منفی بر اعتماد کاربران به سایت نیز می‌شود. کاربران سایت‌هایی را که به‌سرعت بارگذاری می‌شوند، حرفه‌ای‌تر و معتبرتر می‌دانند. در مقابل اگر بارگذاری صفحه طولانی شود، ممکن است کاربران تصور کنند که سایت از لحاظ فنی مشکلاتی دارد یا حتی ناامن است. این امر می‌تواند باعث کاهش بازدیدهای بازگشتی شود و در نهایت، نرخ نگهداشت کاربران را کاهش دهد.
تأثیر FCP بر سئو سایت
تأثیر بالا بودن FCP بر SEO را نباید نادیده گرفت. زیرا این معیار مستقیما بر نحوه ارزیابی کیفیت تجربه کاربری توسط گوگل تأثیر می‌گذارد. گوگل از مجموعه‌ای از شاخص‌ها تحت عنوان Core Web Vitals برای سنجش عملکرد صفحات وب استفاده می‌کند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها FCP است. این شاخص مشخص می‌کند که چه مدت طول می‌کشد تا اولین محتوای قابل مشاهده روی صفحه نمایش داده شود، و این زمان هرچه بیشتر باشد، تجربه کاربری ضعیف‌تر خواهد بود.
زمانی که مقدار FCP یک سایت بالا باشد، گوگل ممکن است آن را از نظر عملکرد فنی ضعیف ارزیابی کند. این موضوع نه‌تنها بر تجربه کاربران تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه می‌تواند باعث کاهش امتیاز کلی تجربه کاربری (Page Experience) سایت شود. هرچه این امتیاز پایین‌تر باشد، احتمال کاهش رتبه سایت در نتایج جستجو بیشتر خواهد شد. گوگل همواره تلاش می‌کند بهترین تجربه ممکن را برای کاربران فراهم کند و به همین دلیل، سایت‌هایی که سرعت بارگذاری بهتری دارند، از نظر رتبه‌بندی در جایگاه بالاتری قرار می‌گیرند.
کاهش امتیاز Page Experience به‌مرور زمان می‌تواند باعث افت تدریجی جایگاه سایت در نتایج جستجو شود. در دنیای رقابتی امروزی، که کاربران انتظار دارند صفحات وب در کوتاه‌ترین زمان ممکن بارگذاری شوند، حتی چند صدم ثانیه تأخیر می‌تواند تفاوت چشمگیری در نرخ تعامل و رتبه سایت ایجاد کند. به‌ویژه در صنایعی که رقابت شدید است، سایت‌هایی که سرعت بالاتری دارند و از نظر بهینه‌سازی عملکرد بهتری دارند، شانس بیشتری برای کسب رتبه‌های برتر خواهند داشت.
اشتباهات رایج که باعث کند شدن FCP می‌شوند
برخی اشتباهات متداول که منجر به افزایش FCP می‌شوند، عبارت‌اند از:
لود همزمان همه فایل‌های CSS و JS در
<head>(به جای تأخیر در بارگذاری آن‌ها).استفاده بیش از حد از فونت‌های خارجی بدون پیش‌بارگذاری.
عدم استفاده از CDN برای سرو کردن فایل‌های استاتیک.
عدم استفاده از کش مرورگر برای فایل‌های CSS و جاوااسکریپت.
ابزارها و پلاگین‌هایی که به بهبود FCP کمک می‌کنند
برای کاهش FCP در سایت‌های وردپرسی و غیروردپرسی، ابزارهای مختلفی وجود دارد:
برای سایت‌های وردپرسی
WP Rocket: کاهش FCP با بهینه‌سازی کش، فشرده‌سازی و Lazy Load.
LiteSpeed Cache: مخصوص سایت‌هایی که روی LiteSpeed اجرا می‌شوند.
Perfmatters: برای حذف اسکریپت‌های غیرضروری.
برای سایت‌های غیروردپرسی
Cloudflare CDN: برای توزیع سریع‌تر محتوای استاتیک.
Google PageSpeed Module: بهینه‌سازی خودکار CSS، JS و تصاویر.
Webpack & Gulp: برای کوچک‌سازی و ترکیب فایل‌ها.
تکنیک‌های پیشرفته برای کاهش FCP
علاوه بر روش‌های معمول، برخی تکنیک‌های پیشرفته نیز برای کاهش FCP وجود دارند:
۱. استفاده از Critical CSS
استفاده از Critical CSS به معنای بارگذاری تنها CSSهای ضروری برای نمایش اولیه صفحه است. در این روش، فقط استایل‌های مورد نیاز برای رندر سریع اولین محتوای صفحه بارگذاری می‌شوند و بقیه استایل‌ها به‌طور غیرهمزمان (asynchronously) بارگذاری می‌شوند. این کار به کاهش زمان بارگذاری اولیه صفحه کمک می‌کند و باعث می‌شود که صفحه سریع‌تر برای کاربر قابل مشاهده شود. ابزارهایی مانند Critical و PurgeCSS می‌توانند در شناسایی و استخراج CSSهای حیاتی به شما کمک کنند و از بارگذاری استایل‌های غیرضروری جلوگیری نمایند.
۲. Preloading منابع حیاتی
استفاده از Preloading منابع حیاتی یکی دیگر از تکنیک‌های بهینه‌سازی است. این روش به شما این امکان را می‌دهد که فایل‌هایی مانند فونت‌ها، CSS و تصاویر مهم را پیش از اینکه نیاز به آن‌ها پیدا شود، بارگذاری کنید. با استفاده از تگ <link rel=”preload”> می‌توان منابعی که برای بارگذاری سریع‌تر و بهینه‌تر صفحه ضروری هستند، از ابتدا بارگذاری کرد. این کار باعث می‌شود که منابع مورد نیاز برای رندر اولیه صفحه سریع‌تر در دسترس قرار بگیرند و در نتیجه سرعت بارگذاری صفحه افزایش یابد.
۳. استفاده از HTTP/3 و QUIC
استفاده از HTTP/3 و QUIC به‌عنوان پروتکل‌های جدید می‌تواند به بهبود سرعت بارگذاری صفحه کمک کند. این پروتکل‌ها به‌ویژه در انتقال داده‌ها میان سرور و مرورگر، کاهش تأخیر و افزایش سرعت لود اولیه صفحات را امکان‌پذیر می‌سازند. HTTP/3 به‌طور خاص با استفاده از QUIC (یک پروتکل انتقال سریع و ایمن) می‌تواند باعث بهبود قابل توجهی در زمان بارگذاری و تعاملات سریع‌تر با سرور شود.
۴. تقسیم جاوااسکریپت به ماژول‌های کوچکتر
تقسیم جاوااسکریپت به ماژول‌های کوچکتر یکی دیگر از تکنیک‌های بهینه‌سازی است. به جای بارگذاری یک فایل جاوااسکریپت بزرگ، می‌توان اسکریپت‌ها را به ماژول‌های کوچکتر تقسیم کرد و به‌طور غیرهمزمان بارگذاری کرد. این کار باعث می‌شود که تنها اسکریپت‌هایی که در ابتدا مورد نیاز هستند، بارگذاری شوند و بقیه اسکریپت‌ها تا زمان نیاز به‌طور دینامیک بارگذاری گردند. این روش از بارگذاری همزمان اسکریپت‌های بزرگ جلوگیری می‌کند و سرعت بارگذاری صفحه را بهبود می‌بخشد.
